Domieszka chromu

Podobnie domieszka chromu powoduje barwę szmaragdu, który jest odmianą minerału berylu, będącego zwykle barwy żółtawej. Inna natomiast odmiana berylu akwamaryn jest barwy jasnoniebieskiej, co powoduje domieszka żelaza (program uprawnienia budowlane na komputer).
Minerały będące związkami miedzi, jak malachit, azuryt, turkus, chryzokola, dioptaz, są barwy zielonej lub niebieskiej.

Związki zawierające tlenek żelazawy (żelazo dwu wartościowe) są barwy zielonej, zielonożółtej lub zielonobrunatnej, np. oliwin (chryzolit), nefryt, diopsyd, wezuwian, epidot. Związki zawierające tlenek żelazowy (żelazo trójwartościowe) zabarwione są czerwono lub czerwonobrunatno, jak hematyt, hessonit i inne. Minerały zawierające chrom są zabarwione na fioletowo, zielono lub czerwono, jak rubin, szmaragd, aleksandryt, uwarowit, zielony jadeit, wezuwian chromowy i inne. Domieszka niklu powoduje zabarwienie zielone (chryzopraz) (program uprawnienia budowlane na ANDROID).
Z pierwiastków barwiących najbardziej rozpowszechnione jest żelazo, przy czym zakres barw występujących w jego związkach jest bardzo rozległy od prawie bezbarwnych, jasnozielonych, żółtawych, żółtych do brunatnych, czerwonowiśniowych, a nawet czarnych.

Przykładami minerałów, które swą barwę zawdzięczają obecności żelaza są zielonawe chloryty i aktynolit, zielony aż do czarnego turmalin, żółtawy i brunatny limonit, czerwony hematyt i wiele ‘innych. Niewielkie domieszki związków żelaza, niekiedy razem ze związkami manganu, nadają nieraz efektowne zabarwienie agatom i marmurom (uprawnienia budowlane).
Obok żelaza drugim najważniejszym pierwiastkiem barwiącym minerały jest chrom, na co wskazuje już sama jego nazwa, pochodząca od greckiego słowa chroma barwa.
Również i mangan jest ważnym pierwiastkiem barwiącym; o bardzo wielkiej zdolności barwienia manganu świadczy jego związek nadmanganian potasu, znany jako środek dezynfekcyjny. Drobniutki kryształek tego związku zabarwia szklankę wody na kolor intensywnie fioletowy. Krzemian manganu rodonit, z którego wykonano kolumny metra w Moskwie, jest barwy różowej (program egzamin ustny).

Złocistożółty piryt

Domieszce manganu zawdzięcza swą fioletową barwę ametyst.
W celu odróżnienia minerałów barwnych od zabarwionych rozciera się je na delikatny proszek. Minerały barwne po sproszkowaniu zachowują swą barwę, tylko o odcieniu jaśniejszym: sproszkowany malachit jest zielony, azuryt niebieski, cynober czerwony itd. Niektóre z nich, np. złocistożółty piryt, po sproszkowaniu stają się czarne. Jeżeli natomiast sproszkować minerały zabarwione, np. niebieski, szafir, czerwony rubin, fioletowy ametyst lub różowy kwarc, otrzymuje się prostek barwy białoszarej (opinie o programie).

Gdy nie można kruszyć i niszczyć badanych minerałów, należy posłużyć się inną metodą. Badany minerał pociera się o twardszą i szorstką powierzchnię, np. niepolerowaną płytkę porcelanową. Podobnie jak potarta o powierzchnię tablicy kreda pozostawia ślad w postaci kreski utworzonej z proszku, potarty o płytkę porcelanową minerał pozostawia narys, czyli rysę. Z barwy/ narysu można wnioskować, czy minerał jest barwny, czy tez zabarwiony (segregator aktów prawnych).
Nie wszystkie barwy występują jednakowo często w świecie minerałów. Wśród kamieni szlachetnych przeważają barwy zielone, następnie żółte, brunatne i czerwone; najrzadsze są natomiast barwy niebieskie i fioletowe. Przyczyną zjawiska jest różna absorpcja światła.

Podczas przechodzenia światła przez kryształ silniejszemu pochłanianiu ulegają fale o mniejszej długości, odpowiadające światłu niebieskiemu i fioletowemu. W świetle odbitym przeważają fale dłuższe, widzialne przez oko ludzkie jako barwy zielonawe, żółtawe, brunatne i czerwonawe (promocja 3 w 1).

Każde ciało pochłania (absorbuje) część światła przechodzącego. Jeżeli pochłanianie światła jest tak nieznaczne, że nie odczuwa tego oko obserwatora, ciało takie nazywa się przezroczystym. Przy bardzo silnym pochłanianiu światła mamy do czynienia z ciałem nieprzezroczystym. Ciała barwne pochłaniają część widma, przepuszczając resztę.