Domieszki pirytu

Domieszki pirytu (FeSJ zamieniają się przy wypale na siarczany żelaza, które powodują pojawienie się rdzawych wykwitów.
Występowanie złóż surowcowych. Polska posiada liczne złoża surowców ceramicznych, które zostaną omówione na podstawie pracy inż. T. Tokarskiego (program uprawnienia budowlane na komputer).

Surowce plastyczne występują w naszym kraju w różnych odmianach od bardzo pospolitych glin i iłów ceglarskich do wysokowartościowych glinek fajansowych oraz kaolinów. Rozmieszczenie ich oraz znane zasoby powinny na ogół zabezpieczyć pracę przemysłu ceramicznego na dłuższy okres czasu, jednak dzisiejszy stan oraz brak odpowiednich zakładów przeróbczych zmusza przemysł do importowania surowców bardziej szlachetnych, jak kaolin pławiony oraz niektóre odmiany glin ogniotrwałych.
Kaoliny występują w niektórych rejonach Dolnego Śląska, tj. w południowo-zachodniej części naszego kraju. Większe pokłady o wartości przemysłowej są znane lub eksploatowane w okolicy Świdnicy (Żarów, Goła, Pożaryszcze, Łąka) w obrębie masywu granitowego Strzegom (Sobótka) (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Poza tym notowane są złoża kaolinu w okolicach Strzelina (Gębczyce, Wyszonowice), w Górach Izerskich (Kamień koło Mirska, na południe od linii kolejowej Jelenia Góra - Zgorzelec i w okolicach Nowego Świętowa koło Nysy. Niektóre z wymienionych złóż były eksploatowane jeszcze przed kilku laty.
Skałami macierzystymi kaolinów śląskich, których powstanie przypada na okres starszego trzeciorzędu, są granity i gnejsy (uprawnienia budowlane).

Wykorzystanie kaolinów z rejonu Świdnicy jest wskazane ze względu na zasoby tego surowca oraz ich jakość. W niektórych punktach stwierdzono występowanie kaolinu na obszarze kilku do kilkunastu hektarów w pokładach o miąższości ponad 20 m. Badania geologiczne oraz laboratoryjne jednego tylko złoża o stwierdzonych zasobach rzędu kilku milionów ton dały możność stwierdzenia w nim ok. 66% surowca o pozostałości na sicie 63 v poniżej 45% oraz o ogniotrwałości zwykłej odpowiadającej stożkowi pirometrycznemu nr 171 i wyżej.

Gliny ogniotrwałe

Próbne wzbogacenie omawianego surowca przez pławienie w warunkach laboratoryjnych pozwoliło wydzielić z przeciętnych prób z wierceń materiał wzbogacony, z którego w połączeniu z innymi surowcami krajowymi uzyskano porcelanę względnie dobrej jakości (program egzamin ustny).
Badania prób kaolinu z tego samego złoża, wykonane ostatnio w CSR, potwierdzają wyniki uzyskane w laboratorium krajowym i umożliwiają jego zastosowanie w szerokim zakresie zarówno w przemyśle ceramicznym, jak i innych gałęziach przemysłu (papierniczego, chemicznego) po uruchomieniu odpowiedniej jednostki przeróbczej (opinie o programie).

Gliny ogniotrwałe charakteryzujące się temperaturą topienia (ogniotrwałością zwykłą) przekraczającą 1580° (zwykle 1650-1750°C), na ogół niską zawartością topników (do 6, rzadziej do 10%), temperaturą spiekania 1100-1300°C, większą lub mniejszą plastycznością, zazwyczaj odmienną u surowców pochodzących z różnych złóż, występują w bardzo licznych punktach Polski południowej od Nysy Łużyckiej na zachodzie po Bug na wschodzie (segregator aktów prawnych).

Przynależność geologiczna oraz warunki zalegania poszczególnych złóż (pokładów, gniazd różnej wielkości, soczewek) są rozmaite, przy czym niektóre złoża są bardzo bogate pod względem ilości oraz dość jednolite pod względem jakości, więcej jednak jest złóż mniej zasobnych i często wykazujących dużą niejednorodność. Dlatego też wartość przemysłowa poszczególnych - w mniejszym lub większym stopniu poznanych - złóż glin ogniotrwałych jest różna.

Idąc od zachodniej granicy naszego kraju ku wschodowi notujemy następujące miejsca występowania omawianych surowców. Na południe od Zgorzelca, w stropie i spągu węgla brunatnego zalegającego w dużych ilościach obok miejscowości Turów, stwierdzono pokładowe zaleganie glin ogniotrwałych w szeregu poziomach różnej miąższości (od ok. 1 do ok. 3 m) (promocja 3 w 1).
Jakość surowca średnio plastycznego w poszczególnych poziomach jest niejednakowa i wykazuje ogniotrwałość zwykłą na ogół rzędu s. P. nr 165-172 (165-710°C).