Dopuszczalne obciążenie pali

Dopuszczalne osiowe obciążenie pala pojedynczego nazywane bywa również udźwigiem, jeżeli obciążenie to skierowane jest ku ziemi, zaś uciągiem, gdy obciążenie to skierowane jest przeciwnie (program uprawnienia budowlane na komputer).
Dopuszczalne obciążenie pali, uwarunkowane dopuszczalnymi naprężeniami w ich materiale, nazywane bywa obciążeniem dopuszczalnym względnym.

Udźwig i uciąg pali uwarunkowane własnościami gruntu Obciążenia próbne
Podstawą wyznaczenia udźwigu lub uciągu pali pojedynczych powinno być w zasadzie próbne ich obciążenie (program uprawnienia budowlane na ANDROID).
Obciążeniu próbnemu poddaje się zwykle jeden lub kilka pali wchodzących w skład fundamentów danej budowli.
Obciążenia próbnego pali dokonuje się za pomocą urządzenia pozwalającego na wzbudzenie sił 2,5-3 razy większych niż przewidywany udźwig pali (uprawnienia budowlane).

Rozwiązanie urządzenia może być różne. W dawniej stosowanych urządzeniach (dziś spotykanych rzadko lub tylko na małych robotach) potrzebną siłę uzyskiwało się przez przeniesienie na pal bezpośrednio ciężaru pewnego balastu (w postaci np. stosów szyn kolejowych, cegieł, worków cementu lub nasypu ziemnego), ułożonego na specjalnie zbudowanym w tym celu nad głową badanego pala pomoście. Ciężar pomostu i jego ładunku przenoszono na pal stopniowo bądź bezpośrednio przez stopniowe nakładanie obciążenia, bądź też przy zastosowaniu dźwignika hydraulicznego, wstawianego jako element pośredni pomiędzy głową pala a spodem pomostu (program egzamin ustny).
Nowsze urządzenia zamiast pomostu mają tylko odpowiednio zakotwiony dźwigar stalowy, który służyć może do sprawdzenia zarówno udźwigu, jak i uciągu pala.

Zakotwienie dźwigara stanowią bądź sąsiednie pale danego fundamentu, bądź też specjalnie w tym celu wbite pale pojedyncze lub pęki pali.
Schemat urządzenia do badania udźwigu, schematy urządzeń do badania uciągu pali.
Przebieg próbnego obciążenia pala reguluje norma PN-58/B-02482.

Wyniki próbnego obciążenia

Wyniki próbnego obciążenia notuje się w postaci potrójnego wykresu, przedstawiającego:
a) przebieg wielkości obciążenia i osiadania w zależności od czasu oraz
b) przebieg osiadania jako funkcji obciążenia.
Wykres ten jest podstawą wyznaczania udźwigu pala (opinie o programie).

W normie PN-58/B-02482 przewidziano zależnie od okoliczności cztery możliwe przypadki, różniące się między sobą pod względem sposobu wykorzystania wykresu do wyznaczania udźwigu pala. Jeżeli w projekcie danej budowli określone jest dopuszczalne jej osiadanie, a wielkość tego osiadania jest mniejsza niż stwierdzone (na wykresie zależności osiadania od obciążenia) osiadanie odpowiadające nośności granicznej pala, to jako udźwig należy przyjąć n-tą część obciążenia odpowiadającego na tym wykresie dopuszczalnemu osiadaniu (segregator aktów prawnych).

W przeciwnym przypadku należy zastosować jeden z następujących sposobów:
a) Jeżeli na wykresie zależności osiadania od obciążenia jest widoczny wyraźny załom linii osiadania ku dołowi, odpowiadający nośności granicznej pala Z to udźwig pala wyznacza się według wzoru.
b) Jeżeli wykres jest ciągły lub trudno jest wyznaczyć na nim wyraźnie nośność graniczną pala i jeżeli nie sprzeciwiają się temu względy konstrukcyjne lub eksploatacyjne, to jako udźwig należy przyjąć obciążenie odpowiadające na wykresie dopuszczalnemu osiadaniu równemu 5 mm;
c) Jeżeli wykres jeszcze przy największym osiągalnym przy próbie obciążeniu wykazuje proporcjonalność osiadania do obciążenia, należy udźwig pala przyjąć jako równy 2/s tego największego obciążenia; proporcjonalność charakteryzuje się prostoliniowością lub nieznaczną tylko krzywizną (z odchyłką do 10n/o od prostej) wykresu (promocja 3 w 1).

Współczynnik bezpieczeństwa n należy w zasadzie przyjmować jako równy 2. W przypadkach szczególnych, np. gdy grunt na całej budowie jest jednakowy, a układ jego regularny, gdy obciążenia próbne wykonano i zanalizowano przy zastosowaniu metod naukowych, gdy konstrukcja budowy pozwala na większe osiadania albo też gdy chodzi o budowle tymczasowe, można współczynnik ten obniżyć do wartości n = 1,5. Decyzję w tym względzie pozostawia się projektantowi i inwestorowi.