Drobne rysy

Na żużlobetonowych ścianach szczytowych po 7 latach eksploatacji stwierdzono występowanie rys, spękań i łuszczenie betonu (program uprawnienia budowlane na komputer).

Na podstawie szczegółowej inwentaryzacji stwierdzono następujące uszkodzenia bloków żużlobetonowych:

• drobne rysy na powierzchni elementów, przybierające niekiedy formę siatki. Szerokość rys dochodzi do 0,5-1,0 mm, przy czym rysy większej szerokości wnikają w wierzchnią warstwę betonu pumeksowego; rysy te występują w zasadzie powszechnie na powierzchni elementów (program uprawnienia budowlane na ANDROID),
• rysy i spękania wyraźnie widoczne na powierzchni bloków, szerokości 1-5 mm, występujące raczej sporadycznie, poza tym istnieją lekkie spękania zewnętrznej warstwy bloków ściennych, sięgające w głąb bloku na głębokość ok. 5 cm,
• poważne rozwarstwienie widoczne na krawędziach bocznych w skrajnych blokach ścian szczytowych w postaci szerokich szczelin lub w postaci siatki rys, przy jednoczesnym widocznym spęcznieniu bloków spowodowanym zmianami strukturalnymi, jakie zaszły w betonie (uprawnienia budowlane).

Stwierdzono, że przyczyną zachodzących zmian był rozpad krzemianowy zachodzący w żużlu pumeksowym, przy czym intensywność jego zależała od stopnia zawartości ortokrzemianu wapnia w kruszywie. Zaobserwowane zjawisko rozpadu krzemianowego miało w tym przypadku charakter gniazdowy, ujawniając się lokalnie w blokach wykazujących duże skupiska rozpadowego żużla (program egzamin ustny). Podczas kilkuletniej eksploatacji budynków proces ten wystąpił drastycznie w kilkunastu elementach. Biorąc pod uwagę okres produkcji elementów (ok. 1960 r.) przypuszczano, że żużel zastosowany do tych bloków mógł pochodzić z próbnej produkcji metodą poletkową stosowaną w tym czasie w niektórych hutach. Jakość produktu uzyskiwanego tą metodą była w dużym stopniu przypadkowa (opinie o programie). W kruszywie mogły wystąpić różnice jakościowe między poszczególnymi partiami dostarczanego żużla.

Beton komórkowy

Opierając się na opracowanej ekspertyzie przygotowano dokumentację techniczną na wykonanie remontu uszkodzonych ścian szczytowych. Przewidywano dwa warianty zabezpieczenia ścian. W wariancie I przewidywano całkowitą wymianę prefabrykatów żużlobetonowych na ścianę z cegły grubości 38 cm, z oblicowaniem grubości 12 cm z bloczków z betonu komórkowego (segregator aktów prawnych). W wariancie II zaprojektowano wymurowanie od strony wewnętrznej nowej ściany konstrukcyjnej grubości 25 cm, a od strony zewnętrznej wykonanie zbrojnego tynku na podkładzie styropianu. W praktyce wykonano wzmocnienie przez podmurowanie od wewnątrz dodatkowej ściany ceglanej grubości 25 cm. W innym przypadku w budynku 11-kondygnacyjnym, w którym wystąpiły również objawy niszczenia prefabrykatów z żużlobetonu (z żużla kotłowego). zastosowano od wewnątrz dodatkowe wzmocnienie ściany szczytowej za pomocą konstrukcji stalowej.

W jednej z technologii wielkopłytowych zastosowano nośne ściany szczytowe z bloków żużlobetonowych kanałowych o wymiarach 42x159x269 cm. Na podstawie badań stwierdzono, że do produkcji elementów użyto żużla kotłowego z różnych zakładów przemysłowych. Żużel ten odznaczał się różnorodnością składu fizyczno-chemicznego, w szczególności części nie spalonego węgla w składzie żużla kotłowego wynosiły w niektórych przypadkach do 40% (promocja 3 w 1).

Ze względu na duże zapotrzebowanie w tym okresie żużla do produkcji elementów, zapasy zleżałego żużla dość szybko zużyto i do produkcji pobierano żużel z bieżącej produkcji. Nie prowadzono jednak bieżącej kontroli jakości żużla przewidzianej normami. Zastosowano więc do produkcji partie żużla o zanieczyszczeniach przekraczających wartości dopuszczalne.

Po kilku latach eksploatacji budynków rozpoczął się rozpad żużla w prefabrykatach ścian szczytowych. Stosowano w tym przypadku różne doraźne metody napraw. Miejscowe ubytki uzupełniano np. zaprawą cementową; w innych budynkach, w których rozpad elementów występował od środka pomieszczeń, usuwano wewnętrzną warstwę żużlobetonu i wykonywano na to miejsce ścianę z cegły ceramicznej. Gdy rozpad żużla powodował spękania prefabrykatów od strony zewnętrznej, zabezpieczano powierzchnię ścian od zewnątrz przez wykonanie zbrojonego tynku.