Ekonomiczne przesłanki ekorozwoju

W odniesieniu do zasobów nieodnawialnych - utrzymać ogólny zasób kapitału naturalnego poprzez eksploatację jego nieodnawialnych naturalnych składników (np. złoża minerałów) z szybkością odpowiadającą tempu dostarczania gospodarce ich odnawialnych substytutów". Ekonomiczne przesłanki ekorozwoju wymagają podjęcia problemu komponentów przyrody traktowanych jako dobra wolne. Tradycyjna teoria ekonomii elementy środowiska naturalnego jako dobra wolne o cenie zerowej (program uprawnienia budowlane na komputer).

Funkcjonowanie tej bardzo korzystnej dla producentów „taryfy zerowej" spowodowało:

1. nadmierną eksploatację w stosunku do możliwości regeneracji,
2. wzrost zanieczyszczeń emitowanych i deponowanych,
3. rozbieżność pomiędzy mikroekonomicznymi kosztami producenta a makroekonomicznymi kosztami społecznymi.

Ostatnia z wymienionych relacji powstaje w wyniku pominięcia w kosztach producenta negatywnych efektów zewnętrznych (wzrost zachorowalności, utrata potencjału produkcyjnego środowiska, np. lasów). Koszty te, darmowe dla jednego producenta, obciążają innych producentów bądź całe społeczeństwo (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Współczesna ekonomia kreuje procesy przekształcania komponentów środowiska z dóbr wolnych w dobra ekonomiczne oraz tworzenia specyficznych zysków wynikających z zasobów przyrody i przekształcanie tych zasobów w kapitał (natural capital). W tej sytuacji rynek nadal utrzymuje ważną rolę w alokacji rodków związanych ze środowiskiem, ograniczając jednak możliwości prawidłowego wyznaczania skali użycia środowiska przyrodniczego. Osłabienie roli rynku na obszarze decyzji gospodarowania środowiskiem przyrodniczym uzasadnia się tym, że pozostawienie wyłącznie żywiołowi rynkowemu wielkości użycia i zużycia zasobów przyrody musiałoby pogłębić degradację środowiska (uprawnienia budowlane).

Hierarchizacja celów

Proces ten byłby nieuchronny w sytuacji, w której większość zasobów przyrody przy wielu funkcjach, jakie mogą pełnić, ma charakter publiczny. Stąd włączenie środowiska przyrodniczego w obrót rynkowy zawsze wyzwala tendencje do makroekonomicznego sterowania gospodarką środowiskiem, m.in. do użycia takiego zestawu instrumentów ekonomicznych w skali całej gospodarki, który w grze rynkowej zapobiegałby degradacji środowiska, a w pętli sprzężeń zwrotnych - pojawieniu się ekologicznych barier rozwoju (program egzamin ustny).

Tendencją, która charakteryzuje poszukiwanie tego typu instrumentów, jest w ostatnich latach gwałtowny wzrost liczby tzw. „zielonych" podatków (np. pobieranych od producentów paliw, cementu, opakowań). Innym bardzo interesującym rozwiązaniem jest koncepcja „rynku pozwoleń na emisję", którą T. Żylicz określa mianem „narzędzia, którego doniosłość jest dopiero odkrywana"²⁶. Przesłanką ekorozwoju staje się więc kreowanie mechanizmów rynkowych, które w efekcie pozwolą na osiągnięcie zgodności celów ekonomicznych i ekologicznych w alokacji dóbr i usług zmierzającej do kontrolowanej i racjonalnej skali wykorzystania środowiska (opinie o programie).

Podstawowym problemem pozostaje jednak hierarchizacja celów. W świetle powyższych koncepcji ekonomizacji ekorozwoju trudno zgodzić się z konkluzją S. Łojewskiego, który pisze: „Nie ulega wątpliwości, że w obecnych warunkach Polski podstawowym celem strategicznym w ujęciu makroekonomicznym jest rozwój gospodarczy kraju, a nie mechanizmy demokratyczne i ekonomiczne czy równowaga ekonomiczna, czy równowaga ekologiczna, które są warunkami rozwoju (celami drugiego rzędu) (segregator aktów prawnych).

Tak więc przesłanki realizacji ekorozwoju obejmują także rozbieżność poglądów na fundamentalne problemy ekologicznego paradygmatu rozwoju. Człowiek współczesny stawia sobie pytanie, kto jest sprawcą zagrożeń środowiska, o jakich, z wciąż rosnącą siłą, jest informowany. Jaki jest jego wpływ na bieg spraw? Działania naprawcze sprowadzają się do problemu, czy człowiek nadal będzie przyczyniał się do zakłócania równowagi, czy też stanie się czynnikiem przywracania pierwotnej wartości środowiska. Decydują o tym stosunki społeczne we wszystkich skalach: mikro-, makro- i w skali globalnej. Narasta świadomość potrzeby radykalnych zmian stosunków społecznych (promocja 3 w 1).