Fachowość i sumienność

Argumenty autorki za programowaniem we wszystkich grupach inwestorskich struktury „z zapasem”, pozwalającym na późniejszy rozrost rodziny, są zupełnie przekonywające. Toteż trochę dziwne wydaje się końcowe stwierdzenie, że osiągnięcie tych wszystkich, bogatszych niż obecne, struktur zmieści się w granicach średniej wielkości mieszkania 43,1 m² powierzchni użytkowej, tzn. niższej od obecnego normatywu (program uprawnienia budowlane na komputer).

Fachowość i sumienność autorki nie pozwalają na odrzucanie lekką ręką jej twierdzeń, mimo to jednak wydaje mi się, że te 43 m² przy zwiększonych mieszkaniach są „zbyt piękne, aby były prawdziwe”. Również ryzykowne wydaje się podanie 3 wariantów struktury (program uprawnienia budowlane na ANDROID). Niezależnie od ich teoretycznej słuszności i zastrzeżeń się autorki, zachodzi obawa, że będą one dla wielu inwestorów jednym więcej schematem, usankcjonowanym do tego przez IBM. O wiele słuszniejsze byłoby przedstawienie metody programowania na przykładzie poszczególnych typów miast, co znowu nie jest możliwe obecnie z uwagi na brak danych.

Dlatego też, witając z uznaniem tę pierwszą IBM-owską jaskółkę z zakresu programowania, należy mieć nadzieję, że po niej przyjdą dalsze publikacje o tej tematyce. Nowy zeszyt serii prac Instytutu Budownictwa Mieszkaniowego, jak zwykle starannie i estetycznie wydany przez „Arkady”, poświęcony jest głównie omówieniu badań, podjętych w Instytucie w 1959 r (uprawnienia budowlane).

Zadania prac badawczych określone zostały przez autorkę książki następująco po pierwsze próba ustalenia metody przeprowadzenia badań masowych; po drugie sprecyzowanie problematyki tych badań; po trzecie poznanie warunków mieszkaniowych i życzeń mieszkaniowych wybranych środowisk pracowniczych na przykładzie kilku warszawskich zakładów pracy” (program egzamin ustny). W książce ponadto podkreśla się eksperymentalny charakter referowanych badań. Wymienione charakterystyczne ich cechy narzucają recenzentowi książki kilka refleksji, dotyczących zakresu i formy publikacji, poprawności zreferowanych a użytych w procesie badawczym procedur i technik oraz uzyskanych wyników zarówno terenowo-materiałowych, jak i wynikających z podsumowania materiałów. Te ostatnie interesują nie tylko z merytorycznego, ale również funkcjonalnego punktu widzenia.

Charakteryzujący zbiór osób

W pracy nie podano, jaka i dla kogo może być praktyczna przydatność efektów tych czy podobnych badań? Pośrednio dotyczy to też istotnego pytania, dla kogo publikacja jest przeznaczona? Wyjaśnienie tej kwestii ułatwiłoby dobranie właściwych kryteriów do oceny czy miary przy rozpatrywaniu poszczególnych związanych z tą książką problemów (opinie o programie).

Z siedmiu rozdziałów książki dwa pierwsze dotyczą ogólnej problematyki badań nad subiektywnymi potrzebami mieszkaniowymi oraz merytorycznych i metodologicznych założeń badań przeprowadzonych przez Instytut, których wynikom poświęcona jest reszta książki. Tę część materiałowo-wynikową można by określić ogólnie mianem komunikatu czy referatu materiałowego. Uzupełnieniu tego referatu poświęcone są dwa aneksy: jeden charakteryzujący zbiór osób badanych i użyte w badaniach narzędzie kwestionariusz ankietowy oraz drugi zawierający tabelaryczne zestawienia wyników nawiasem mówiąc często już uprzednio w tekście referatu zamieszczanych bądź w formie tabel, bądź w tekstowym wyliczeniu, a nawet czasem w jednej i w drugiej postaci (segregator aktów prawnych).

Książkę wzbogaca ponadto wykaz piśmiennictwa zagranicznego i polskiego, dotyczącego badań mieszkaniowych. Jest to więc praca, gdzie omówiona szerzej problematyka przedmiotu zarówno od strony merytorycznej, jak i metodologicznej znajduje częściowe rozwiązanie w przykładzie konkretnych badań, przedstawionych i od strony „kuchni” i w świetle uzyskanych wyników. Stosunkowo niewielki nakład (560 egzemplarzy) wskazuje, że książka przeznaczona jest dla czytelnika nieprzypadkowego. Przede wszystkim chyba dla czytelnika zawodowo zainteresowanego problemami polityki mieszkaniowej, przy czym wydaje się, że w mniejszym stopniu dla architekta-projektanta czy badacza społecznego (promocja 3 w 1).