Francuska norma

Francuska norma NFP 18-302 z I960 r. dopuszcza wyłącznie stosowanie żużla otrzymywanego przy produkcji surówki tomasowskiej, w którym zawartość składników chemicznych mieści się w następujących granicach: Si02 29-36%, A1203 13-19%, CaO 40-48%, MgO < 6%, FeO < 4%, MnO < 2%, S < 2%, SO., - 0,5% (program uprawnienia budowlane na komputer).

W przypadkach wątpliwych zalecane jest badanie zmian objętościowych przez naświetlanie promieniami ultrafioletowymi (rozpad krzemianowy) oraz moczenie w wodzie (rozpad żelazawy). Należy podkreślić, że dopuszczalna zawartość CaO jest bardzo wysoka, znacznie wyższa niż w przypadku krajowych żużli. Równocześnie jednak i zawartość A1203 jest praktycznie prawie dwukrotnie większa.
Norma w sposób jednoznaczny zabrania stosowania do produkcji żużli kawałkowych, płynnego żużla uzyskiwanego przy wytopie surówki zwierciadlistej i odlewniczej.
Omawiając zagadnienie rozpadu krzemianowego należy jednak wyraźnie podkreślić, że problem ten nie może być wyłącznie rozpatrywany pod kątem zawartości CaO. Równie istotny wpływ ma zawartość MgO i A1203 (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Istnieje również możliwość ograniczania skłonności do rozpadu ortokrzemianowego przez stosowanie dodatków stabilizujących. Według Keila małe ilości takich związków jak P2Oi( V205, Cr203, SrO, BaO, Mn203 oraz fluorki i alkalia zapobiegają rozpadowi. Zalecane ilości są niewielkie i wynoszą przykładowo około 0,5% P2OR 0,5-j-2% B203 i do 10% Cr203.
Lejba [2.61] uzyskał zadowalające wyniki stosując 0,6% Cr03.

Proponuje on stosowanie w warunkach przemysłowych jako stabilizatorów dodatku apatytów, fosforytów lub żużli fosforowych.
Drugim rodzajem rozpadu, jaki może występować w żużlu wielkopiecowym, jest rozpad żelazawy. Przyczyną tego zjawiska jest głównie rozkład siarczków żelaza i w nieco mniejszym stopniu - manganu. W niektórych publikacjach wyróżnia się osobno pojęcie rozpadu manganowego. Tego rodzaju żużel rozpadowy nie wykazuje zjawisk luminescencyjnych. W otoczeniu suchego powietrza jest trwały, a pod wpływem wilgoci następuje szybki jego rozpad (uprawnienia budowlane). Żużel taki ma zazwyczaj ciemne, prawie czarne zabarwienie.

Skład mineralogiczny

Rozpad objawia się spękaniem, łuszczeniem lub zupełnym rozkruszeniem (program egzamin ustny). Obecność jonu NH4 już przy stężeniu większym niż 1% zahamowuje rozpad. Przypuszczalnie powodem tego jest zmniejszenie rozpuszczalności siarczków w wodzie. Według Gutmana i Gillcgo [2.47] żużel zawierający poniżej 0,5% S całkowitej, 1,5% FeO nie podlega rozpadowi. Bardzo duże prawdopodobieństwo rozpadu istnieje w przypadku przekroczenia zawartości 3% FeO i 1% S (opinie o programie).
Pogląd ten nie pokrywa się z wymaganiami normy PN-54/B-23001, która dopuszcza zawartość 4% S03, co w przeliczeniu na S odpowiada 1,6%, oraz nie ogranicza zupełnie zawartości FeO. Dotychczasowe doświadczenia w skali przemysłowej wykazują, że zjawisko rozpadu żelazawego w krajowych żużlach występuje tylko w sporadycznych przypadkach.

Rozpad krzemianowy wykrywany jest najczęściej za pomocą naświetlania promieniami lampy kwarcowej. Promieniowanie jest przepuszczane przez filtr Wooda (długość przepuszczanego promieniowania powinna wynosić 300-400 mm). Obecność złotych, żółtych, białych lub ceglastych plam względnie skupisk punktów świadczy o występującym rozpadzie krzemianowym. Żużel trwały charakteryzuje się zabarwieniem fioletowym (segregator aktów prawnych).
Należy zwrócić uwagę, że wg Keila w żużlu może występować związek 3CaO 2Si02, co raczej wydaje się mało prawdopodobne i nie znajduje potwierdzenia u innych autorów.
Skład mineralogiczny zależy w pierwszym rzędzie od rodzaju topnika użytego w procesie hutniczym. Przy stosowaniu kamienia wapiennego mamy w żużlu zazwyczaj przewagę melilitu i krzemianu dwuwapniowego. Anortyt występuje raczej rzadko.

Przy stosowaniu dolomitu należy się liczyć z przewagą akermanitu, merwinitu lub forsterytu (promocja 3 w 1). Dla celów dalszej przeróbki technologicznej szczególnie ważne jest występowanie ortokrzemianu wapnia, którego przemiana odmiany (lwy względnie u w y jest powodem zmian objętościowych żużla. Zjawisko to znane jest pod nazwą rozpadu krzemianowego lub wapniowego (Kalkzerfall). Przejście odmiany u w (3 nie wywołuje dużych zmian w budowie kryształów.