Gliny klinkierowe i ceglarskie

Z innych miejsc występowania glin ogniotrwałych w obszarze Gór Świętokrzyskich, słabo dotychczas rozeznanych, należy wymienić Rusinów, okolice Chlewisk, dalej na wschód okolice Starachowic (Parszów, Adamów, Krynki), Łagowa oraz Ostrowca Świętokrzyskiego (Koszary, Maksymilianów, Czarna Glina, Bałtów, Chmielów, Gromadzice), gdzie znane są różnej wielkości złoża glin szamotowych oraz kamionkowych, występujących przeważnie w postaci gniazd (program uprawnienia budowlane na komputer). Dobre gliny kamionkowe znane są w Parszowie oraz w Baranowie koło Kielc.

Gliny klinkierowe i ceglarskie występują w Polsce w dużych ilościach oraz w szeregu odmianach różniących się pochodzeniem geologicznym oraz własnościami (program uprawnienia budowlane na ANDROID). Surowce do produkcji wysokowartościowego klinkieru drogowego (wytrzymałość około 2000 kG/cm2) powinny być jednolite, o średniej plastyczności, tj. wykazywać skurczliwość wysychania rzędu 4-8%, zawartość w nich tlenku glinu powinna przekraczać 12% (w żadnym wypadku nie mniej niż 7%), zawartość topników powinna mieścić się w granicach od 8 do 14%. Piasku o średnicy ziaren powyżej 0,5 mm mogą one zawierać nie więcej niż 5-6%, nie powinny natomiast zawierać szkodliwych cząstek mineralnych średnicy powyżej 2 mm, soli rozpuszczalnych (siarczanów) oraz domieszek organicznych (uprawnienia budowlane).

Gliny łupkowe, odznaczające się wielką twardością prawie zupełnym brakiem plastyczności, znane są w zagłębiu węglowym w Kielecczyźnie oraz we fliszach karpackich. Pewną plastyczność można im nadać przez bardzo staranną obróbkę mechaniczną, a przede wszystkim przez wielokrotne mrożenie. Gliny takie są wykorzystywane między innymi do produkcji klinkieru w okolicach Będzina (Klinkiernia Grodków). Bardzo tłuste iły trzeciorzędowe pochodzenia jeziornego występują w całej północnej połaci Polski w postaci olbrzymich pokładów o miąższości dochodzącej do kilkuset metrów. Wychodnie takich iłów spotkać można w okolicach Warszawy. Iły te nie zawierają zupełnie piasku, a uziarnienie ich jest nadzwyczaj drobne (program egzamin ustny).
Pstre iły trzeciorzędowe poznańskie są dobrym surowcem do produkcji wyrobów ceglarskich, szczególnie cienkościennych.

Gliny morenowe

Gliny wstęgowe, powstałe z rozmycia przez wody moren lodowcowych i osadzenia uniesionej ich zawiesiny w niezbyt wielkiej odległości, posiadają wybitnie warstwową strukturę. Występują one w wielu okolicach Polski, najczęściej na Pomorzu i w Poznańskiem. Nie zawierają kamieni i żwirów, są bardzo drobnoziarniste i plastyczne. Zawierają kilkanaście procent substancji ilastej, a mało węglanu wapnia.

Gliny morenowe (zwałowe) są rozpowszechnione w północnych rejonach naszego kraju oraz w okolicach Łodzi. Składają się one z produktów wietrzenia czołowych i dennych moren lodowcowych, zmieszanych ze startym podłożem (po którym płynął lodowiec) (opinie o programie). Zawierają wielkie ilości kamieni, żwiru i piasku, a także pyłu wapiennego; ich głównym składnikiem jest pelit skalny, powodujący słabą spoistość i niską plastyczność surowca. Zawierają tylko kilka procent substancji ilastej, natomiast znaczne ilości materiałów topliwych.
Gliny nawiane (lessy) ciągną się szerokim pasem wzdłuż dawnej granicy Galicji i Kongresówki aż po Miechów, a odnogi tego pasa sięgają na Śląsk (segregator aktów prawnych).

Składają się one z drobnego pyłu kwarcowego o średnicy ziaren 0,002-0,05 mm, kilku do kilkunastu procent skalenia, zmiennych ilości węglanu wapnia (3-15%) oraz 2-3% substancji ilastej złożonej z minerałów grupy pyrofilitu. Less z południowej Lubelszczyzny (Izbica, Tomaszów, Hrubieszów), jest wykorzystywany do produkcji klinkieru.
Namuły rzeczne i mady !) występują na terenie całej Polski na płaskich rozlewiskach oraz w dolinach rzek. Ich skład chemiczny jest zmienny. Zawierają większą ilość związków organicznych, a sposób ich zalegania (cienkie warstwy) nie pozwala na szersze wykorzystanie (promocja 3 w 1).