Główne zasady typizacji

Główne zasady typizacji w oparciu o koordynację modularną zostały podane w t. II „Budownictwa ogólnego”.
Podstawami projektowania budynków typowych (do powszechnego powtarzania) są normatywy projektowania, ustalające parametry funkcjo nalne budynku oraz zasady jednolitego systemu modularnego (program na komputer). System modularny, którego tradycje sięgają okresu starożytności, przeżywa obecnie swoje odrodzenie i stanowi w swej nowoczesnej treści pewną dyscyplinę, która nadaje projektom budynków, skoordynowanym modularnie, cechę przystosowania do uprzemysłowienia ich wykonania.
Zakresem typizacji mogą być objęte rozmaite fragmenty projektowania:
— elementy prefabrykowane konstrukcji, instalacji, wyposażenia i wykończenia budynku,
— układy i schematy funkcjonalne fragmentów (segmentów) budynków,
— całe obiekty budowlane,
— serie składające się z pewnej liczby różnych budynków mieszkalnych, które tworzą układy urbanistyczne wraz z budynkami o innym przeznaczeniu użytkowym, jak np. pawilony handlowe, szkoły, przedszkola, żłobki itd.

Szeroki zakres prac typizacyjnych stanowi płaszczyznę do unifikacji katalogu elementów do produkcji przemysłowej i ich seryjności.
Uniwersalność elementów pozwala tu na zastosowanie tego samego typorozmiaru prefabrykatów w różnych typach budynków, a nawet niektórych typów prefabrykatów, jak np. płyt stropowych czy też zewnętrznych ścian nośnych, w kilku schematach konstrukcyjnych (program na telefon).

Ten teoretyczny obraz jest wyrazem dążności do kompleksowego ujęcia zagadnienia prefabrykacji wszystkich rodzajów budownictwa, celem uzyskania optymalnych efektów produkcyjnych. W dotychczasowej praktyce całkowitą uniwersalność zestawu prefabrykatów wielkowymiarowych osiągano dosyć rzadko, np. w przypadku budynków o jednakowej strukturze przestrzennej i o jednakowym rzucie oraz jednolitym charakterze obciążeń użytkowych, co może mieć miejsce przy różnych typach budynków użyteczności publicznej i budynkach pomocniczych o przeznaczeniu administracyjnym i socjalnym (program egzamin ustny). W innych przypadkach możliwe jest uniwersalne wykorzystanie tylko niektórych elementów, np. poszczególnych części fundamentów, schodów, płyt ściennych lub stropowych.

Budownictwo wielkoblokowe

Również kratownice o dużych rozpiętościach, belki i inne elementy szkieletu mogą być stosowane zarówno w budynkach przemysłowych jak i np. salach widowiskowych czy też halach sportowych. Dlatego też w chwili obecnej zagadnienia typizacyjne i unifikacyjne rozpatrywane są głównie pod kątem widzenia każdej z podstawowych gałęzi budownictwa oddzielnie: 1) dla budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej, 2) przemysłowych, 3) wiejskich (opinie o programie).
Zasadą jest przy tym, że im wyższym poziomem uprzemysłowienia charakteryzuje się dana metoda konstrukcyjno-wykonawcza, tym węższa seria projektów typowych objęta zostaje typizacją, a więc elementy tracą swój charakter uniwersalności. Na przykład budownictwo wielkoblokowe z prefabrykatów kanałowych stanowi podstawę wielu serii typowych budynków mieszkalnych, jak również budynków o innym przeznaczeniu (szkoły, budynki biurowe, socjalne); natomiast prefabrykaty wielkopłytowe odnoszą się do konkretnych projektów budynków lub zestawów typowych sekcji- W tym przypadku możność uzyskania lepszych wskaźników techniczno- ekonomicznych wynagradza mniej masową produkcję (segregator aktów prawnych).

Kierunkiem, który niweluje częściowo te sprzeczności, jest tendencja stosowania zwiększonych rozstawów ścian konstrukcyjnych.
Jak wiadomo, projektowanie obiektów różnych rodzajów oparte jest na stosowaniu modułów projektowych (MP), które pochodzą od podstawowego modułu M = 10 cm.
Normy zalecają stosowanie w budynkach o różnym przeznaczeniu największych modułów projektowych 60 M = 600 cm, oraz 30 M = 300 cm, którym odpowiadają poprzeczne i podłużne rozstawy ścian 3, 6, 9, 12, 15, 18, 24, 30 m. W budynkach mieszkalnych obok rozstawów 6 i 3 m zaleca się stosowanie tzw. „wymiarów uprzywilejowanych”, które stanowią wielokrotność 3 M = 30 cm lub 12 M = 120 cm, a więc: 2,4 m, 3,6 m, 4,8 m: stosowany bywa również rozstaw 4,5 m (promocja 3 w 1).