Gmach instytutu

W przeszło milionowej stolicy Republiki Gruzińskiej Tbilisi (dawny Tyflis) - bogactwo danych terenowych i stare tradycje architektoniczne Gruzji łączą się w sposób nowoczesny z nową wielkomiejską zabudową. Szerokie bulwary nadbrzeżne rzeki Kury, zazielenione wyniosłości zwieńczone wolno stojącymi budynkami, wielokondygnacjowa zabudowa mieszkalna i społeczna wyposażona w elewacje z kamienia naturalnego - wszystko to tworzy bogaty i kulturalny pejzaż miasta (program uprawnienia budowlane na komputer). Centralna arteria Tbilisi, ulica Szota Rustawcli, doprowadzająca do centralnego placu u stóp góry Parkowej, znajduje się w stadium przebudowy. Wyrósł tu monumentalny gmach instytutu Marksa-Engelsa- Lenina-Stalina,jednoz najlepszych dzieł Aleksego Szczusjewa, znowu synteza klasycznego, porządkowego układu kompozycyjnego z całym swoistym bogactwem gruzińskiego folkloru. Innymi założeniami dominującymi w obrazie Tbilisi są: gmach Rady Ministrów (arch. Kokorin i Leżawa), wielki stadion (arch. Kurdiani) i inne (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Pomimo niektórych, spotykanych i tu eklektycznych obciążeń oraz braków w rozwiązaniach funkcjonalnych (chociażby w gmachu Rudniewa w Baku) stolice republik kaukaskich demonstrują dojrzałe narodowe szkoły architektoniczne rozwijające się na glebie starej kultury tych krajów w oparciu o nowe treści ich dnia dzisiejszego. Szereg starych miast Rosyjskiej Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Radzieckiej - poza omówionymi już Moskwą i Leningradem - demonstruje ciekawe i wielorakie rozwiązania założeń śródmiejskich i problemów dziedzictwa (uprawnienia budowlane).

Zestawienie ośrodków centralnych

Zestawienie ośrodków centralnych tych miast wykazuje kilka zasadniczych tendencji ustosunkowania nowego do starego w zespole założeń śródmiejskich. W wielu dużych miastach, jak na przykład w Stalingradzie czy w Rostowie nad Donem, charakterystyczne jest kształtowanie nowych głównych magistral nanizujących na swą oś stare i nowe zespoły cząstkowe. Powstające w ten sposób nowe założenie liniowe zastępuje centrum stare, które albo staje się jednym z epizodów nowej magistrali, albo wyznacza jej główny węzeł kompozycyjny. Ten typ rozwiązań jest analogiczny do omówionych już układów Kijowa i Mińska (program egzamin ustny).

W innych, nieco mniejszych miastach ustosunkowanie nowego centrum do starego jest bardziej równoważne, a ich wzajemne powiązanie - ściślejsze. Ale i tu wyróżnić możemy dwie nieco odmienne tendencje. Pierwsza polega na bezpośrednim umiejscowieniu nowego centrum w starym ośrodku, co zazwyczaj zachodzi w miastach o planie promienisto-obwodowym (Smoleńsk, Orzeł) (opinie o programie). Druga reprezentowana jest w planach centrów takich miast, jak Kalinin, Briańsk, a w pewnym stopniu Nowogród i Woroneż, gdzie nowe centrum jak gdyby „wypączkowuje“ ze starego i razem z nim kształtuje zespół dwubiegunowy (segregator aktów prawnych).

Stalingrad - miasto, z którego imieniem cała ludzkość wiąże tryumf narodu radzieckiego nad siłami światowego faszyzmu dziś jest terenem ogromnych prac budowlanych i wytężonych wysiłków twórczych architektów radzieckich. Stalingrad - dawniej Carycyn-założony został przez Iwana IV w połowic XVI wieku jako twierdza w dolnym biegu Wołgi, przy ujściu do niej rzeczki Carycy. Na początku drugiej połowy XIX wieku miasto składało się z twierdzy otoczonej drewnianymi fortyfikacjami, położonej na cyplu między Wołgą a Carycą oraz z kilku przedmieść otaczających ją półkoliście (promocja 3 w 1). Zdecydowany przełom w formowaniu miasta przynoszą lata rozwoju kapitalistycznego (szczególnie siódme i ósme dziesięciolecie XIX wieku), gdy Carycyn staje się ważnym węzłem kolejowym związanym z wołżańską magistralą wodną. Odtąd rozpoczyna się gwałtowny i chaotyczny wzrost miasta; mnożące się przedsiębiorstwa zagarniają najcenniejsze tereny nad rzeką, Carycyn przekształca się w miasto pasmowe rozciągnięte wzdłuż Wołgi na 30 km.