Gmachy rządowe

Po przeciwnej stronie wielkiego podziału sił społecznych - lewe skrzydło polskiego ruchu wyzwoleńczego nawiązuje kontakty z dekabrystami rosyjskimi zapoczątkowując coraz ściślejszy sojusz rewolucyjnych sił obu narodów. Przypomnienie tych znanych powszechnie faktów może dopomóc do właściwej oceny znaczenia ideowego i aktualności architektury warszawskiej lat 1815-1830, a częściowo i najbliższych lat następnych. Świetne gmachy rządowe i społeczne wznoszone wówczas w Warszawie w wielu wypadkach przeznaczone były dla instytucji rządowych Królestwa - związanych z caratem i rodzimą magnaterią. Stąd też niektórzy działacze ruchu wyzwoleńczego (np. Mochnacki) nienawistnie wyrażali się o działalności budowlanej rządu poddając w wątpliwość jakość techniczną i architektoniczną nowych budowli (program uprawnienia budowlane na komputer).

W latach późniejszych nieraz jeszcze nienawiść do ciemięzców przenosiła się na dzieła architektoniczno-urbanistyczne wznoszone pod ich władzą, co prowadziło często do wyrzekania się arcliitektury lat 1815-1830 i lat późniejszych jako „obcej“. We wszystkich tych poglądach pomijano całą złożoność i wewnętrzne sprzeczności kultury polskiej tego okresu. Wydaje się, że w architekturze warszawskiej lat 1815-1830 choć wznoszonej na zamówienie reakcji magnackiej szukać należy przede wszystkim odzwierciedlenia tych przodujących idei i nastrojów, którymi żyły szerokie rzesze ludności stolicy i które musiały się udzielić twórcom dzieł architektonicznych (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Demokratyzacja bytu i kultury miejskiej postępująca za przeobrażeniami burżuazyjnymi i powołująca do życia nowe typy przestrzenne budowli splotła się z ideami ruchu demokratyczno-wyzwoleńczego i znalazła pośredni wyraz w monumentalnym budownictwie warszawskim Królestwa Kongresowego. W dynamice brył corazziańskich, w piętrzących się patetycznie portykach i rytmach kolumnad obramiających długie pierzeje placowe odczytać dziś możemy ideały społeczno-moralne tych lat (uprawnienia budowlane).

Zabudowa historycznej magistrali

W dobie Królestwa Polskiego zabudowa Warszawy realizowana jest pod jednolitym kierownictwem: sprawuje je Rada Budowlana zorganizowana przy Komisji Spraw Wewnętrznych w składzie 8 czołowych architektów i inżynierów kraju. W latach 1815-1830 powstaje ukształtowanie architektoniczne wszystkich niemal zachowanych do dziś placów historycznych Warszawy, jak również przebudowanych później placów Broni i Gwardii (program egzamin ustny). Dopełnia się i monumentalizuje zabudowa historycznej magistrali południkowej ; na południowym jej krańcu, u wylotu Alei Ujazdowskich powstaje wzniesiony przez Kubickiego pałac Belwederski łączący się z parkiem 1 rezydencją królewską w Łazienkach (opinie o programie).

Poza przebudową i rozbudową historycznej magistrali Zamek - Belweder omawiany okres przynosi nowe wielkie założenie uliczne: powstałe w r. 1823-1824 Aleje Jerozolimskie, przełożone od razu przez cały teren miasta na długości 3 km i wyposażone już wówczas w 40-metrowy profil. Nowa ta magistrala oraz prostopadła do niej Marszałkowska tworzą nowy kościec sieci ulicznej miasta rozwijającego się na południe i na zachód (segregator aktów prawnych). Znaczenie Alei Jerozolimskich spotęguje się w przyszłości po zbudowaniu w r. 1912 nowego mostu przez Wisłę - dzisiejszego mostu Poniatowskiego.

Trzecim wreszcie, szczególnie ważnym faktem urbanistycznym zaszłym w okresie 1815-1830 jest powstanie wieńca monumentalnych placów otaczającego Oś Saską. Są to: plac Teatralny, plac Bankowy (dziś plac Dzierżyńskiego), plac Żelaznej Bramy, plac. Ewangelicki (dziś plac Małachowskiego). Do układu tego ciążącego ku Osi Saskiej wchodzą i starsze place, a więc plac Grzybowski, plac Dąbrowskiego (dawny rynek Bielina), plac Warecki. Powstanie listopadowa i jego klęska zamknęły okres autonomicznej egzystencji Królestwa Polskiego. Kraj włączony został do systemu administracyjnego cesarstwa, spotęgował się ucisk narodowy (promocja 3 w 1).