Ideowy stosunek do współczesności

Jeden z największych poetów polskich, Zbigniew Herbert, skazał Andrzeja Wróblewskiego na piekło. Według poety było to miejsce stosowne dla materialistów. Świadczy to o tym, że mit artysty posiadał cechy substytutu moralności (program uprawnienia budowlane na komputer).

Mity są kulturze niezbędne. Daj Boże więcej mitów, więcej Mojżeszów, Mesjaszy i potępieńców. Polska sztuka jest w nie bardzo uboga. Mity pozwalają na identyfikację, na ideowy stosunek do współczesności. Ale kultura nie żyje samym mitem, niedobrze, gdyby tak było. Kulturze potrzeba nieustannej weryfikacji jej wartości oraz rozumienia własnych korzeni. Dlatego chciałbym zmienić charakter mitu Andrzeja Wróblewskiego z romantycznego na bardziej przyziemny, bardziej zakorzeniony (program uprawnienia budowlane na ANDROID). Chciałbym, żeby pomógł nam zrozumieć wiarę w kłopotach. Zobaczyć, jak była wykorzeniana i jak się odnawiała. A ukazała się w formach ostatnich prac Wróblewskiego. W końcu Wróblewski nie ukuł doktryny ani nie znalazł prawdy, on jej tylko wiecznie szukał. I takim chciałbym go widzieć.

Mity zmieniają się. W takiej postaci, którą opisałem, oba wielkie mity polskiej sztuki powojennej - mit „Strzemińskiego” i mit „Wróblewskiego” - powoli odchodzą w przeszłość. Ich szlachetne wzorce stają się nieaktualne. Młode pokolenie myśli innymi kategoriami. Jest otwarte i pragmatyczne. Dlatego próbowałem w niniejszym tekście dokonać znaczeniowej zmiany tego mitu, który był mi bliższy. Niech będzie bardziej współczesny, bardziej pragmatyczny, mniej romantyczny, a więc bardziej zrozumiały. Niech pomoże rozumieć, a nie odrzucać (uprawnienia budowlane).

Historia artysty i jego mitu pozwala postawić naszym czasom kilka pytań. Czy i dzisiaj nie mamy do czynienia z kulturą, której podstawową treścią staje się wyobcowanie? Czy nasza mowa ma wypływać z głębi wykorzenienia czy z głębi wiary? Ze sceptycyzmu czy z ufności? Czy źródłem wartości kultury jest na pewno, jak chciał student Wróblewski, skuteczność przystosowania (program egzamin ustny)?

Zniewolenie państwa

Teresa Wróblewska, z którą zaprzyjaźniłem się w trakcie pracy nad książką, doszła do innej koncepcji prawdy, bo przecież o prawdzie mowa. Była mądrym człowiekiem i jako filolog klasyczny opierała się na wartościach dialektyki sokratejskiej. Jej przesłanie brzmi: nie zmieniaj swojej natury, lecz staraj się ją poznać. Temat sztuki polskiej, jej cech specyficznych, swoistości, a także miejsca w ogólnym pejzażu sztuki światowej powraca w dyskusjach - zwykle w momentach przełomowych dla sytuacji Polski, nie zaś samej sztuki. Zniewolenie państwa lub przeciwnie - odzyskanie wolności wywołuje w krytykach oczekiwanie przełomu w kulturze. Te oczekiwania zazwyczaj rozmijają się z rzeczywistością, gdyż sztuka nie reaguje na nią bezpośrednio ona ją odwzorowuje, ale w sposób bardziej subtelny, jest odpowiedzią na jej zdarzenia, sublimuje ją i przekształca (opinie o programie).

Kolejne zniewolenia i kolejne wyzwolenia wywoływały określone postawy wobec sztuki. Osobną, kształtującą te oczekiwania sprawą była kwestia naszego polskiego usytuowania się w kulturze; pytanie o tożsamość wiązało się z przekonaniem, że Rzeczpospolita Polska jest przedmurzem cywilizowanego świata chrześcijańskiego. Lokowaliśmy się na obrzeżach tej cywilizacji, co wywoływało w nas dwojakie odczucia. Jedno to było przekonanie, że jesteśmy przedsionkiem, kulturą słabą i prowincjonalną, i długo jeszcze będziemy musieli kołatać do drzwi możnych, żeby uznali jakość naszych propozycji artystycznych (segregator aktów prawnych).

Ponieważ nieustannie wystawieni jesteśmy na wpływ pierwiastków „barbarzyńskich ’, musimy, chcąc się od nich uwolnić, wzorować się na kulturach silniejszych, stać się „papugą i pawiem narodów-”. Kompleks nieoryginalności pogłębiało jeszcze pokutujące w Polsce przekonanie, że nie mamy uzdolnień w zakresie sztuk pięknych, potrafimy wyrażać się w słowie, nie zaś obrazie. Drugim odczuciem była jednak wiara, że mimo wszystko możemy czegoś nauczyć inne, pozornie bardziej cywilizowane narody. Nasze położenie na obrzeżach Europy predestynować nas mogło do tworzenia sztuki odmiennej od modnej w światowych centrach - Francji, Niemiec, Italii (promocja 3 w 1).