Ilość gruntu

Wilgotność wałeczkowanej próbki gruntu ponieważ masa jednego wałeczka jest niewielka należy przygotować około 5 G okruszonych wałeczków. Badanie przeprowadza się dwukrotnie w celu uzyskania miarodajnego wyniku średniego (program uprawnienia budowlane na komputer).

Grunt osiąga granicę płynności (w miarę zmiany procentu zawartej w nim wody) jeżeli w ściśle określonych warunkach wykazuje przy próbie w aparacie A. Casagrandea tendencję przejścia ze stanu miękkoplastycznego w stan płynny, to znaczy próbka nie zachowuje nadanego jej przy urabianiu kształtu i rozpływa się (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Aparat Casagrande’a składa się z trzech zasadniczych części:

1. podstawy z elastyczną gumową nakładką,
2. metalowej miseczki (czaszy), umocowanej przegubowo,
3. przekładni mechanicznej do podrzucania miseczki (uprawnienia budowlane).

Miseczka umocowana jednym końcem na sworzniu spoczywa na płaszczyźnie podstawy. Ruch korbki powoduje powolne wznoszenie się miseczki na znormalizowaną wysokość 10 mm ponad podstawę i raptowne jej opadnięcie (program egzamin ustny).

Przebieg badania. Grunt w stanie miękkoplastycznym rozsmarowuje się w miseczce tak, aby przy grubości warstwy w jej środku niewiele przekraczającym 1 cm, wypełnił on około 2/3 wewnętrznej powierzchni miseczki. Ilość gruntu należy dobrać tak, aby łączny ciężar miseczki i gruntu wynosił około 210 G. Po rozsmarowaniu wycina się w gruncie rysę kalibrowanym nożem, trzymając go pionowo i dość silnie dociskając ostrzem do metalu (opinie o programie).

Badanie ściśliwości

Rysa powinna mieć kierunek prostopadły do osi odchyleń miseczki. Równomiernymi obrotami korbki (mniej więcej dwa obroty na sekundę) podnosi się miseczkę. Przy opadaniu miseczki grunt wypełniający ją doznaje wstrząsu i wycięta w niej rysa, pod wpływem powtarzających się uderzeń, stopniowo zwęża się i zanika. Ilość powtarzanych uderzeń liczy się aż do chwili, w której krawędzie przeciętej rysą warstwy gruntu zejdą się ze sobą na długości około 10 mm i wysokości około 1 mm.

Granicę płynności stanowi taka wilgotność przy której następuje żądany zanik rysy po 25 uderzeniach. Osiąganie przepisowej liczby obrotów drogą skrupulatnego zawilgocania lub obsuszania gruntu, jakkolwiek możliwe, jest trudne do przeprowadzenia i nie stosowane. Wilgotność graniczną określa się z czterech prób, dokonywanych kolejno w miarę zmiany wilgotności gruntu, uzyskiwanej przez dodawanie pewnej ilości wody (segregator aktów prawnych).

Przypuśćmy, że przy wyjściowym stanie wilgotności wymagana zmiana rysy nastąpiła dopiero po 40 uderzeniach. A więc grunt jest zbyt suchy. Z przygotowanego gruntu pobiera się dwie próbki dla wyznaczenia wilgotności do reszty dodaje się nieco wody, dokładnie i długo przeciera się aby uzyskać równomierność zawilgocenia i powtarza się próbę przy aparacie notując nową konieczną liczbę uderzeń np. 28 i jak poprzednio pobiera się próbki dla zbadania wilgotności. Zespół tych czynności powtarza się dalej osiągając w wyniku np. 15 uderzeń w trzeciej i 11 w czwartej próbce.

Otrzymane wyniki zaznacza się w siatce współrzędnych, gdzie na osi pionowej podane są wartości wilgotności, a na osi poziomej ilości uderzeń. Jeśli wilgotność poszczególnych próbek wynosiła np.: 14°/₀, 23 %, 38%, 43%, należy nanieść te wartości i odpowiadające im ilości uderzeń i przez otrzymane punkty poprowadzić krzywą. Przy zastosowaniu na osi poziomej skali logarytmicznej, punkty wykresu powinny leżeć na jednej prostej; w wypadku odchyleń przebieg prostej ustala się jako średni. Badanie ściśliwości należy wykonywać na próbkach o strukturze nienaruszonej. Naruszenie struktury gruntu wpływa na zwiększenie jego ściśliwości nie tylko na skutek zmian wzajemnego położenia ziarn lub cząstek w porównaniu z ich położeniem w złożu, lecz również na skutek zaniku lub co najmniej zmniejszenia sił wiążących poszczególne cząstki (promocja 3 w 1).