Intensywność prac

Mimo intensywności prac nad rozbudową nowej stolicy, w których uczestniczyły dziesiątki tysięcy przygnanych tu chłopów, Piotra nie zadowalało tempo budownictwa. W r. 1714 wydał dekret zakazujący budownictwa murowanego w całej Rosji, z wyjątkiem tylko Petersburga, powodując w ten sposób napływ wykwalifikowanych majstrów budowlanych i rzemieślników do północnej stolicy. Tym samym skupił w Petersburgu całą poważniejszą działalność urbanistyczną kraju (program uprawnienia budowlane na komputer).

Budowa Petersburga znamionuje od samego początku przełamanie tradycyjnych zasad zabudowy zagrodowej, charakterystycznych dla starej Rosji. Pod groźbą kar pieniężnych, rozbiórki budynków i konfiskaty działek ich właściciele budujący sobie domy zmuszeni zostali do przestrzegania „fasadowej linii ulicy; zalecano im przy tym korzystanie z projektów typowych „domów wzorcowych, które nadawały obliczu miasta tak cenioną przez Piotra jednolitość i regularność (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Już wówczas (1703-1713) centrum miasta stabilizowało się nad szerokim zwierciadłem Newy, przed cyplem Wyspy Wasyljewskiej ; tu właśnie, naprzeciw twierdzy, w dwa lata po założeniu miasta powstał drugi wielki ośrodek życiowy i zespół architektoniczny Petersburga - stocznia Admiralicji. Nieco później wytyczono promieniste prospekty Newski i Wozniesienski (dziś prospekt Majorowa) zbiegające się u bramy Admiralicji i splatające się z półobwodnicowymi kanałami południowego Petersburga w pierwszy układ komunikacyjny (uprawnienia budowlane). Wreszcie budowa 117-metrowej dzwonnicy soboru Piotra i Pawła oraz wieży drewnianego początkowo zespołu Admiralicji, zestawienie iglic i wież z niezmierzonymi liniami prostych jak strzała prospektów obudowanych typowymi domami i wysadzanych strzyżoną zielenią - wszystko to określiło specyficzną sylwetę i obraz ówczesnego Petersburga (program egzamin ustny).

Zaprzeczany fakt

Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że już w ciągu pierwszych 10-15 lat istnienia miasta skrystalizowała się zasada jego układu urbanistycznego, w którym do ośrodka nadrzecznego, wyznaczonego wówczas przez twierdzę i stocznię Admiralicji, zbiegają się prostolinijnie promieniste prospekty. Jest to o tyle znamienne, że pierwsi architekci zagraniczni (z wyjątkiem tylko Tresiniego) zaczęli przyjeżdżać do Petersburga dopiero po r. 1713. Możemy więc wnioskować, że zasady kompozycji Petersburga są dziełem myśli i woli urbanistycznej Piotra i rosyjskich budowniczych tego okresu nie znanych nam bliżej z nazwisk, oprócz jednego tylko Michała Ziemcowa. Fakt ten zaprzeczany i zamazywany przez kosmopolityczną historiografię nie dopuszczającą myśli o samodzielnych koncepcjach urbanistycznych narodów wschodnio-europejskich, potwierdzają liczne dokumenty (opinie o programie).

Tak więc powstanie Prospektu Newskiego już w r. 1712 potwierdza wydana na początku XVIII wieku książka Bogdanowa i Rubana Opisanije stolicznogo goroda Sankt-Peterburga, w której znajdujemy wzmiankę, że przy robotach nad budową Newskiego zajętych było wielu jeńców szwedzkich. 20 maja 1715 r. Piotr wydał dekret w sprawie prostoliniowego przebicia prospektu przez tereny jednej z osad. Już w r. 1718 ukazał się dekret Piotra ustalający opłaty za przejazd prospektu. Druga arteria promieniowa, prospekt Wozniesienski - założona została w r. 1715. Oba prospekty uwidocznione są już na planach Petersburga z r. 1717 (plany Homana, Oteusa i Gerbela), na planie zaś z r. 1722 przeznaczonym dla króla szwedzkiego, przechowywanym w Ermitażu znajdujemy projekt środkowego promienia- późniejszej ulicy Grochowej (segregator aktów prawnych).

Dodajmy do tego fakt, że charakterystyczny dla Leningradu system przestrzeni placowych wokół Admiralicji powstał na bazie „esplanady“ (terenu wolnego od zabudowy założonego przez Mienszikowa w celach przeciwpożarowych i strategicznych w r. 1708-1709), a otrzymamy pełny obraz pochodzenia głównej zasady urbanistycznej Petersburga. Paryskie konkursy w połowie XVIII w. miały jedynie pewien pośredni wpływ na koncepcje placów petersburskich; odbywały się w czasie, gdy zasadniczy szkielet urbanistyczny miasta dawno już był przesądzony i zrealizowany (promocja 3 w 1).