Kruszywa rzeczne

Kruszywa rzeczne są na ogół bardziej czyste niż kopalne, lecz mogą mieć domieszki węgla, drewna itp., a ponadto ich uziarnienie jest zmienne, zależne od szybkości przepływu rzeki itp. Kruszywa kopalne zwykle osadzały się w wyniku powolnej sedymentacji ziarn i mogą być zanieczyszczone gliną lub innymi domieszkami nawet pochodzenia organicznego. Natomiast kruszywa te są na ogół bardziej równomiernie uziarndone (program uprawnienia budowlane na komputer).

Uszlachetnienie kruszyw polega na podniesieniu ich jakości w szczególności w zakresie cech geometrycznych i usunięcia zanieczyszczeń przez wiele dodatkowych operacji. Dla naturalnych kruszyw mineralnych stosuje się przemywanie w celu usunięcia pyłów mineralnych, zwłaszcza oblepiających ziarna kruszywa, odwodnienie i klasyfikację piasków [39], czyli podział na poszczególne frakcje lub grupy frakcji (program uprawnienia budowlane na ANDROID). Rozdrobnienie większych ziarn otoczaków z rzek lub z odkrywki na tłuczeń żwirowy jest również uszlachetnieniem naturalnego kruszywa mineralnego. Kruszywa łamane uszlachetnia się przez przemywanie i wzbogacanie na sitach, jednak głównie w procesie produkcji tych kruszyw dąży się do granulowania i eliminacji ziarn wydłużonych i płaskich. Badania te wykonuje się w celu określenia klasy kruszywa kamiennego łamanego i gatunku naturalnego kruszywa kamiennego (uprawnienia budowlane).

W zależności od liczby badanych właściwości kruszyw rozróżnia się trzy rodzaje badań:

1. Badania doraźne (skrócone) przeprowadza się dla bieżącej kontroli jakości kruszywa, przy czym jeśli nie ma specjalnych zaleceń, badania te wykonuje się dla każdych 500 t wydobytego lub wyprodukowanego kruszywa (dla kruszyw łamanych dla rozpoczynanego 1000 t) (program egzamin ustny).
2. Badania pełne przeprowadza się na żądanie odbiorcy lub po każdorazowym makroskopowym stwierdzeniu zmiany jakości kruszywa i dla każdego 1000 t wyprodukowanego kruszywa (dla kruszywa łamanego co kwartał lub pół roku).
3. Badania specjalne lub dodatkowe wykonuje się na żądanie odbiorcy kruszywa, jeśli ma być ono użyte do specjalnych betonów, przy czym badania są przeprowadzane dla każdego 1000 t wyprodukowanego kruszywa (opinie o programie).

Badania specjalne kruszywa

Dla poszczególnych rodzajów kruszyw wymaga się przeprowadzenia badań technicznych cech zestawionych dla kruszywa kamiennego budowlanego (naturalnego i łamanego). Badania wymienione dotyczą cech fizycznych kruszywa, pod lp. 14 i 15 - cech wytrzymałościowych, a pod lp. 16 - najgroźniejszych zanieczyszczeń chemicznych (segregator aktów prawnych).

Badania specjalne kruszywa obejmują następujące oznaczenia: mrozoodporność metodą bezpośrednią lub krystalizacji, żaroodporność, kwasoodporność, ługoodporność oraz ścieralność na tarczy Boehmego skały użytej do produkcji kruszywa łamanego. Z badań specjalnych wykonuje się tylko niezbędne kruszywa wykonuje się makroskopowo, używając co najwyżej lupy i 10°/o roztworu kwasu solnego do oceny zawartości związków wapnia.

Poza podziałem ziarn kruszywa na poszczególne grupy skał lub ewentualnie rodzaje skał (bazalt, wapień i inne) oraz opisem petrograficznym, który powinien zawierać cechy kruszywa podane wyżej, należy również podać charakterystykę samych ziarn kruszywa. Charakterystyka ta powinna zawierać istotne dla technologii betonu dane, np.: kształt ziarn ostrokrawędziasty lub obtoczony; stan zachowania ziarn twarde lub powierzchniowo zwietrzałe; obecność pyłów na powierzchni ziarn pyły luźne lub oblepiające ziarna; zawartość grudek gliny w kruszywie (promocja 3 w 1).

Gęstość. Gęstość kruszywa jest stosunkiem masy materiału do jego objętości, przy założeniu że między ziarnami materiału ani w jego wnętrzu nie ma wolnych przestrzeni (porów). Aby spełnić ten warunek, należy badane kruszywo rozdrobnić do stanu sproszkowanego i wysuszyć w temperaturze + 105°C. Próbka przygotowana do badań powinna przechodzić przez sito o otworach 0,08 mm. Oznaczanie gęstości przeprowadza się przy użyciu piknometru lub kolby Le Chateliera, przy czym jako cieczy używa się benzyny lub terpentyny.