Kruszywo żużlowe

Podczas drugiej wojny światowej w USA wybudowano ponad 100 okrętów żelbetowych różnej wielkości, przeważnie oceanicznych frachtowców i pływających doków o wyporności do 10 900 ton. Użyto betonów o ciężarze objętościowym poniżej 1800 kG/m3 i wytrzymałości na ściskanie po 28 dniach ok. 400 kG/cm2, a po upływie roku - ok. 500 kG/cm2 (program uprawnienia budowlane na komputer). Do betonu zastosowano lekkie kruszywo sztuczne, otrzymane z wulkanicznej gliny (tzw. kruszywo ,,Nodulite“) z domieszką piasku kwarcowego najwyższej jakości. Ponadto użyto odpowiedniego plastyfikatora umożliwiającego znaczne zwiększenie ciekłości betonu. Betony te wykazały dostateczną wodoszczelność (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Polska prawie nie posiada naturalnych lekkich kruszyw porowatych, dlatego początki stosowania betonów lekkich przypadają na późniejszy okres, gdy rozwój hutnictwa umożliwił wykorzystanie kruszywa żużlowego. Żużla używano do produkcji betonu w drugiej połowie XIX wieku. Przytaczamy wzmiankę o żużlu jako kruszywie z roku 1881 1491: „Żużel z wielkich pieców posiada dużo kwasu krzemowego, przez sproszkowanie część tego kwasu wydziela się w stanie łatwo rozpuszczalnym, a więc łatwo łączyć się może z wapnem i takowe wiąże prędzej i silniej w jednolitą masę, aniżeli sprawić to może piasek lub kwarc. Używają też żużla do wyrobu cegieł żużlowych. W latach dwudziestych bieżącego stulecia zastosowano piano- beton gipsowy (tzw. porowiec) do wyrobu płyt, z których wykonano ściany działowe w gmachu Banku Rolnego oraz w gmachach Dyrekcji Kolejowej w Warszawie. Ciężar objętościowy porowca w stanie powietrzno-suchym wynosił około 0,9 T/m3 (uprawnienia budowlane).

W roku 1928 wprowadzono po raz pierwszy w Polsce piano- beton cementowy pod nazwą „Celolit“ wyrabiany według licencji duńskiej. Z bloków celolitowych wykonano ściany zewnętrzne dwóch piętrowych budynków na Saskiej Kępie w Warszawie. Ściany te o grubości 25 cm wymurowano na zaprawie cementowej i obustronnie otynkowano. Po upływie kilku lat w ścianach zewnętrznych powstało wiele rys, a na tynku wewnętrznym w miejscach spoin wystąpiły ciemne linie wskutek skraplania się pary wodnej.
W roku 1928 przybył do Polski na pewien czas przedstawiciel szwedzkiej wytwórni gazobetonu, który w celu rozpowszechnienia tego materiału wykonał próbną produkcję. Uzyskał on dobre wyniki dopiero po wielokrotnych nieudanych próbach (program egzamin ustny).

Stropy

Pierwszy budynek z gazobetonu wykonano w Warszawie przy zbiegu ulic Hożej i Chałubińskiego. Był to niewielki dom o 2 kondygnacjach. Ściany o grubości 25 cm wykonano z gazobetonu konsystencji wilgotnej ziemi, ubijanego lekko w deskowaniu. Stropy wykonano ze zbrojonych płyt gazobetonowych, ułożonych na belkach stalowych [68]. Budynek ten w czasie dużych mrozów w styczniu i lutym 1929 r. wykazał dostateczną ciepłochronność. Jednakże potem wskutek skurczu tak popękał, że w ścianach powstało dużo rys pionowych nie tylko włoskowatych, lecz i o szerokości kilku milimetrów.
W r. 1930 zastosowano gazobeton zbrojony do wyrobu płyt nośnych w gmachu YMCA w Warszawie (opinie o programie).

W latach 1931 i 1932 wybudowano z pianobetonu pensjonat dom mieszkalny w Konstancinie pod Warszawą.
Ze względu na trudności przy produkcji oraz wiele nieudanych doświadczeń pianobetony i gazobetony nie przyjęły się u nas przed drugą wojną światową. Jedynie w sporadycznych przypadkach zastosowano pianobeton jako materiał izolacyjny do ścian utworzonych z kilku warstw pionowych (np w budynku Gazowni Miejskiej w Warszawie przy ul. Ludnej, wzniesionym w 1938 roku).
W czasie okupacji stosowano niemieckie odmiany pianobetonu „Betocel" i „Iporit“.

W roku 1949 rozpoczyna się budowa kilku zakładów w celu produkcji autoklawizowanych gazobetonów. Ogólny ich potencjał produkcyjny ma wynosić około 2000 m3 w ciągu doby (segregator aktów prawnych).
W dziedzinie pianobetonu powstała polska metoda produkcyjna opracowana przez zespół: H. Czyżyńska, E. Janczewski, J. Niewęgłowski. Został wyprodukowany prototyp pianobetoniarki o jednym mieszalniku. Na osiedlu Koło w Warszawie prawie od początku powojennej odbudowy z powodzeniem stosowane są wyroby pianobetonowe. W roku 1949 rozpoczyna się budowa osiedla Praga I, gdzie pianobeton jest stosowany szeroko, tak samo jak na Kole (promocja 3 w 1).