Kruszywo

Kruszywo stanowi około 75-80% objętości betonu i ma znaczący wpływ na kształtowanie się cech technologicznych (między innymi konsystencji, skurczu wiązania mieszanki betonowej) i użytkowych (zwłaszcza wytrzymałości na ściskanie, przewodności cieplnej, gęstości objętościowej, odporności na czynniki oddziałujące podczas eksploatacji), a także na koszt wytwarzania (program uprawnienia budowlane na komputer).

Ogólną przydatność kruszywa do betonów ustala się dla:
• kruszyw zwykłych i ciężkich zgodnie z normą FN-EN 12620:2004;
• kruszyw lekkich zgodnie z normą PN-EN 13055:2003.

W normie PN-EN 12620:2004 kruszywo zostało zdefiniowane bardzo ogólnie: ziarnisty materiał stosowany w budownictwie (program uprawnienia budowlane na ANDROID). Kruszywo może być naturalne, sztuczne i z recyklingu:
• kruszywo naturalne - kruszywo pochodzenia mineralnego, które poza obróbką mechaniczną nie zostało poddane żadnej innej obróbce.
• kruszywa sztuczne - kruszywa pochodzenia mineralnego uzyskane w wyniku procesu przemysłowego, obejmującego termiczną lub inną modyfikację,
• kruszywo z recyklingu - kruszywo powstałe w wyniku przeróbki nieorganicznego materiału zastosowanego uprzednio w budownictwie (uprawnienia budowlane).

Ponadto normy europejskie definiują następujące terminy:
• kruszywo wypełniające - kruszywo, którego większość przechodzi przez sito 0,063 mm, które może być dodawane do materiałów budowlanych w celu uzyskania pewnych właściwości (odpowiednik polski - mączki),
• pyły - frakcja kruszywa o wymiarach ziaren przechodzących przez sito 0,063 mm, - kruszywo lekkie - kruszywo pochodzenia mineralnego o gęstości ziaren nie większej niż 2000 kg/m3 lub gęstości nasypowej w stanie luźnym nie większej niż 1200 kg/m3.

Wymiary kruszywa określane są wymiarami dolnego (d) i górnego (D) sita i wyrażane jako stosunek d/D. Według PN-EN 13055-1 ze względu na wymiar ziaren norma dzieli kruszywa następująco:
• drobne, gdzie D ^ 4 mm,
• grube, gdzie D ^ 4 mm oraz d ^ 2 mm,
• kruszywa uziarnione naturalnie 0/8 mm pochodzenia lodowcowego lub rzecznego o D ^ 8 mm,
• kruszywa jako mieszanki kruszywa drobnego i grubego.

Maksymalny nominalny górny wymiar

Podczas ustalania składu betonu, przy doborze naturalnego kruszywa zwykłego należy kierować się postanowieniem ogólnym normy EN 206-1 (program egzamin ustny).

Rodzaj kruszywa, jego uziarnienie i właściwości, np. kształt ziaren, mrozoodporność, zawartość pyłów, należy dobrać, biorąc pod uwagę:
• warunki realizacji robót,
• przeznaczenie betonu,
• warunki środowiska, na które będzie narażony beton,
• wszelkie wymagania wobec odsłoniętego kruszywa lub kruszywa przy maszynowym wykańczaniu powierzchni betonu (opinie o programie).

Maksymalny nominalny górny wymiar ziaren kruszywa (Dmax) należy uwzględniając otulinę zbrojenia, minimalną szerokość przekroju elementu średnicę rurociągu - w przypadku planowania transportu pompowego mieszanki.
Kruszywo naturalne dzieli się na: kruszywo naturalne łamane, wytwarza z kopalin urabianych z użyciem materiałów wybuchowych ze złóż naturalny i kruszywo naturalne żwirowo-piaskowe, wytwarzane ze złóż naturalnych luźny, skał. Produkcja kruszywa naturalnego polega na wydobyciu go ze złoża, przeróbce mechanicznej i przygotowaniu do stanu, w którym może być wysłane betonowni.
Kruszywo naturalne łamane wytwarzane jest przede wszystkim na bazie kopalin do niedawna urabianych wyłącznie przy użyciu materiałów wybuchowy, Powstaje z rozdrobnienia skał w wyniku celowego działania człowieka, bądź jako odzysk przez dodatkową przeróbkę odpadów kamiennych przy obróbce kamienia budowlanego (segregator aktów prawnych).

Kruszywo takie charakteryzuje się szorstką powierzchnią i kształtcić zbliżonym do foremnych brył o ostrych krawędziach.
Kopalnie kruszyw naturalnych łamanych zlokalizowane są przeważnie w dniowej Polsce, w rejonie dolnośląskim, małopolskim i świętokrzyskim.

Kruszywo naturalne żwirowo-piaskowe powstało w wyniku działania sił. Przenoszone wraz z prądem wody, a dawniej przez lodowce, ziarna tego kruszy uzyskały charakterystyczny owalny kształt - bez ostrych brzegów i o bardziej mniej wyszlifowanej powierzchni (promocja 3 w 1).