Kształtki żeliwne

Złącze typu Simplex składające się z nasuwki i dwóch pierścieni gumowvch stosuje się przy ciśnieniach roboczych do 5 kG/cm². Złącza “typu Super-Simplex i Gibault wytrzymują ciśnienie do 10 kG/cm². Kształtki azbestocementowe nie są produkowane. Do zmiany kierunku, zmiany średnicy lub wykonania odgałęzienia stosuje się kształtki żeliwne, łączone z rurami azbestocementowymi za pomocą kształtek przejściowych i złączy typu Gibault (program uprawnienia budowlane na komputer).

Rury z tworzyw sztucznych mogą być stosowane do budowy zewnętrznej i wewnętrznej sieci wodociągowej. Ich zalety jak np.: łatwy montaż, duża odporność chemiczna, odporność na korozję, duża“ wytrzymałość mechaniczna, małe opory przepływu, mały ciężar predestynują je do częstszego stosowania w miejsce rur z materiałów tradycyjnych. Do budowy sieci wodociągowych używa się rur z nieplastyfiko- wanego polichlorku winylu PCW oraz polietylenu PE (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Rury z PCW do celów wodociągowych powinny odpowiadać warunkom zawartym w normie PN-65/C-89204, ze zmianami w Biuletynie PKN nr 8/68. Norma rozróżnia dwa typy rur w zależności od własności fizykomechanicznych: typ 60 i 100. Rury mają barwę szarą i są ocechowane dwoma barwnymi paskami wzdłuż całej długości, z których jeden oznacza typ rury, a drugi dopuszczalne ciśnienie (uprawnienia budowlane). Barwy cechowania podano w tabl. 1-28. Rury z PCW powinny być szczelne. Na rurach poddanych próbie ciśnienia hydraulicznego w ciągu 30 sekund nie powinny wystąpić żadne zjawiska wskazujące na utratę szczelności (program egzamin ustny).

Rury z polietylenu

Podstawowym rodzajem połączeń stosowanym przy rurach z PCW są połączenia wciskowe, polegające na wsunięciu sfazowanego bosego końca w kielich z samouszczelniającą uszczelką gumową. W przypadku układania przewodów w środowisku gruntowym agresywnym w stosunku do użytych uszczelek, poszczególne odcinki rur z PCW należy łączyć na specjalne kielichy przy zastosowaniu klejenia.

Technologię klejenia stosuje się również w przypadku łączenia rur na złącza kołnierzowe przy użyciu kołnierzy żeliwnych lub stalowych, luźno nakładanych na specjalnie przyklejone tulejki.

Rury z PCW są obecnie produkowane według PN-66/C-89200 oraz DIN-8062 i DIN-2532 na skalę przemysłową przez Zakłady Chemiczne „Gamrat” w Jaśle. Asortyment średnic obecnej produkcji rur (tabl. 1-30) pozwala na stosowanie tych rur tylko do połączeń domowych i sieci rozdzielczej małych średnic. Dopuszczalne ciśnienie robocze wynosi 10 kG/cm² przy temperaturze 20°C (segregator aktów prawnych).

Do rur ciśnieniowych z PCW stosowane są kształtki z tego samego materiału dla średnic do 50 mm oraz z żeliwa szarego dla średnic większych. Taki podział podyktowany jest trudnościami technicznymi związanymi z wykonaniem kształtek z PCW o dużych gabarytach. Asortyment obecnie produkowanych kształtek ciśnieniowych z PCW. Kształtki przejściowe wykonane z żeliwa szarego (tabl. 1-32) umożliwiają łączenie rur z PCW z rurami żeliwnymi. Kształtki specjalne (tabl. 1-33) umożliwiają stosowanie do rur z PCW typowej armatury i tradycyjnych kształtek.

Rury z polietylenu produkowane są według normy zakładowej ZN 70/MPCh/TE 2527 w zakresie wymiarów i ZN 70/MPCh w zakresie wymagań technicznych. Norma przewiduje dwa typy polietylenu: typ 25 (wysokociśnieniowy) oraz typ 50 (niskociśnieniowy). Poszczególne typy rur dzielą się na szeregi. Szczegółowe wymiary rur wysokociśnieniowych oraz dopuszczalne ciśnienia robocze prób. Rury o średnicach zewnętrznych do 75 mm produkuje się w postaci zwojów o długości 50+-200 m, przy średnicach większych w odcinkach prostych o długości 6-+12 m (promocja 3 w 1).

Połączenia rur polietylenowych mogą być nierozłączne lub rozłączne. Połączenia nierozłączne stosuje się przy łączeniu elementów wykonanych z polietylenu i wykonuje się za pomocą zgrzewania kielichowego, czołowego lub za pomocą prądu elektrycznego. Ostatnio opracowana została nowa technika połączeń nierozłącznych za pomocą łączników metalowych. Łączniki (rys. 1-47) wykonywane są z żeliwa szarego z zabezpieczeniem antykorozyjnym.