Lokalne obniżenie terenu

Tereny depresyjne rozciągały się w północnej i zachodniej części Żuław Gdańskich, wzdłuż Wisły, stanowiąc obszar, na którym w połowie XVI w. władze gdańskie zapoczątkowały akcję ponownych lokacji z udziałem głównie osadników holenderskich. Rolnictwo żuławskie mogło się więc rozwijać tylko przy stałym i systematycznym wysiłku zupewniającym odprowadzanie nadmiaru wody. Wylewy Wisły powodowały zamulenie i zapiaszczenie gruntów uprawnych, pogarszając ich urodzajność. Przerywanie wałów wiślanych powodowało również wymywanie górnych warstw gleby, wywołując lokalne obniżenie terenu. Ochrona przed wodą, a szczególnie troska o zapobieganie przerywaniu wałów przez Wisłę, przedstawiona zostanie dokładniej w dalszych partiach tego rozdziału (program uprawnienia budowlane na komputer).

Znana nam dziś równina żuławska jest przestrzenią bezleśną. Dopiero Mierzeja stanowi pas zalesiony. Stan ten jest skutkiem rozwoju osadnictwa rolniczego na obszarze Żuław Gdańskich. Jednakże był tu w przeszłości mały skrawek lasu, chroniony usilnie przez władze Gdańskie. Zwany był lasem grabińskim, a rozciągał się pomiędzy Osicami, Trutnowami i Stanisławowem, zajmując w połowie XVII w. jeszcze ponad 8 V₂ włóki (program uprawnienia budowlane na ANDROID). Dopiero w początkach XIX w. rozparcelowano ten las, dzieląc go na dziewięć działek. W ten sposób znikł z gdańskiej doliny żuławskiej ostatni skrawek lasu i dziś właściwie nie ma po nim śladu. Mieszkańcy bezleśnych Żuław Gdańskich musieli zaopatrywać się w drewno opałowe i budulec bądź to w lasach Mierzei, bądź też Wyżyny gdańskiej.

Przez cały XVII w. liczba osad Żuław Gdańskich nie uległa właściwie żadnym zmianom. Przez cały ten czas istnieje tu 25 wsi, początkami swymi sięgających czasów książąt pomorskich. Większość z nich posiadała krzyżackie dokumenty lokacyjne, głównie z XIV w. Sieć osadnicza Żuław Gdańskich stanowiła zwarty kompleks osadniczy ograniczony Wisłą ze wschodu i północy a brzegiem wysoczyzny od południowego zachodu (uprawnienia budowlane). Pomiędzy Żuławami Gdańskimi a murami Gdańska rozciągało się terytorium Urzędu Budowlanego, jak również enklawa własności szlacheckiej i kościelnej.

Własność klasztoru

Do Urzędu Budowlanego należały wsie: Płonią, Olszynka i Dobrowo. Wiślina i Mokry Dwór stanowiły własność szlachecką, a Krę- piec należał do szpitala Sw. Elżbiety. Leżące obok Przejazdowo to wieś klasztoru kartuskiego. Dalsze enklawy wchodzące w zwarte terytorium Żuław Gdańskich to leżące nad Wisłą Giemlice - własność biskupstwa włocławskiego, również nad Wisłą leżące Czatkowy - własność klasztoru cystersów w Pelplinie oraz wieś tegoż klasztoru - Grabiny Duchowne, leżące w pobliżu folwarku miejskiego i centrum administracyjnego całych Żuław Gdańskich, jakim były Grabiny (program egzamin ustny).

i wsie wolne (Freidórjer). Z kolei wsie pańszczyźniane rozpadały się na trzy kwartały: górny, średni i dolny, grupujące po pięć wsi każdy. Wsie górnego kwartału to: Koźliny, Krzywe Koło, Ostrowite, Steblewo i Suchy Dąb. Średni kwartał tworzyły: Cedry Wielkie, Leszkowy, Długie Pole, Osice i Trutnowy. Kwartał dolny składał się z Cedrów Małych, Kiezmarka, Koszwałów, Miłocina i Wocławów (opinie o programie).

Wsie wolne ciągnęły się łańcuchem wzdłuż Wisły w północnym jej biegu dochodząc aż do Motławy na zachodnim krańcu Żuław Gdańskich. Tworzyły je takie wsie, jak: Lędowo, Bystra, Bogatka, Wiślinka, Szerzawa, Trzcinisko, Błotnik; ponadto wliczane tu były dwie wsie zagrodnicze: Stanisławowo i Wróblewo (segregator aktów prawnych). Powstanie osobnej kategorii wsi wolnych odnieść należy do połowy XVI w. Wsie te istniały już wcześniej jako osady i nie wyróżniały się wówczas niczym od pozostałych wsi Żuław Gdańskich. Pewne odrębności pojawiły się dopiero przy ponownym ich lokowaniu w połowie XVI w., po okresie ich wyludnienia w wyniku kilkakrotnych wylewów Wisły, spowodowanych przerwaniem wałów przeciwpowodziowych. Uważa się, że przerwanie wałów wiślanych wywołane zostało zmianami dokonanymi przez Gdańsk w 1506 r. przy Cyplu Mątowskim w rozwidleniu Wisły i Nogatu (promocja 3 w 1).