Materiały kamienne

Do budowy fundamentu nawierzchni tłuczniowych nadają się zarówno materiały pochodzenia wybuchowego, jak też metamorficznego i osadowego. Powinny się one odznaczać budową zwartą, niezbyt wysoką nasiąkliwością, brakiem, wyraźnych spękań i tendencji do podziału oraz wytrzymałością na ściskanie, wynoszącą około 1000 kG/cm (program uprawnienia budowlane na komputer).

Nie nadają się do budowy fundamentu materiały kamienne z domieszkami gliniastymi, jak margle, piaskowce gliniaste, łupki porowate i mało zwarte wapienie, pochłaniające łatwo wilgoć, oraz wszelkiego rodzaju materiały kamienne o dużej nasiąkliwości i podlegające wskutek tego pęcznieniu i rozmarzaniu. Kruszywo łamane jest produktem otrzymanym z materiałów kamiennych zarówno naturalnych (skały), jak i sztucznych (żużel, klinkier itp.) (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Ze względu na sposób obróbki i zastosowanie, kruszywo łamane używane w budownictwie drogowym dzieli się na:

• kruszywo zwykłe,
• kruszywo granulowane.

Wielkość ziarn kruszywa określa się za pomocą sit, przez które ziarna przechodzą bądź na którym pozostają. Przy przesiewaniu kruszywa o wymiarach ziarn do 4 mm należy używać sit tkanych o oczkach kwadratowych, oznaczanych znakiem przy ziarnach o wymiarach powyżej 5 mm - sit o otworach okrągłych oznaczonych znakiem 0 . Nazwy i wymiary poszczególnych gatunków kruszywa łamanego do celów drogowych, kolejowych, betonowych i do żelbetu podane są w Polskich Normach (PN/B-352) (uprawnienia budowlane).

Kruszywo właściwej jakości powinno odznaczać się przede wszystkim dobrą wytrzymałością na ściskanie. Cecha ta jest bardzo ważna. Niedostateczna wytrzymałość ziarn kruszywa może spowodować zmiażdżenie szkieletu mineralnego nawierzchni bitumicznych pod. wpływem działania ruchu, a w nawierzchniach betonowych - pękanie i wykruszanie się ziarn.

Kształt ziarn kruszywa

Ważną cechą kruszywa jest jego ścieralność. Pożądane jest kruszywo o jak najmniejszej ścieralności, zwłaszcza do budowy górnych warstw nawierzchni betonowych. Do niektórych typów nawierzchni bitumicznych mogą być stosowane gatunki bardziej miękkiego kruszywa ze względu na użycie bitumu i otoczenie nim ziarn. Przykładem tego są piaskowce, twarde wapienie i dolomity. Zwłaszcza te ostatnie są stosowane z dobrym wynikiem, nawet do ciężkich typów nawierzchni bitumicznych (program egzamin ustny).

Kształt ziarn kruszywa granulowanego jest cechą nie mniej ważną niż jakość materiału, z którego kruszywo zostało wykonane. Właściwy kształt ziarn powinien być zbliżony do czworościanu lub sześcianu, co pozwala na dobre wzajemne zaklinowanie się ziarn podczas wałowania i utworzenia zwartego szkieletu w nawierzchni. Ziarna okrągłe, zwłaszcza blaszkowe Jub wydłużone, utrudniają, a nawet uniemożliwiają wzajemne zaklinowanie się, i do nawierzchni, zwłaszcza typu makadamowego, nie są przydatne (opinie o programie).

Różne kształty ziarn kruszywa granulowanego zostały. Graniasty kształt ziarn grysów granulowanych otrzymuje się przez przeróbkę materiału kamiennego w granulatorach po co najmniej dwukrotnym przełamaniu. Każde następne przepuszczenie kruszywa przez granulatory polepsza jakość produktu.

Kruszywo granulowane nie może zawierać ziarn zwietrzałych lub nadwietrzałych, pyłu i miału we frakcjach grubszych, a zwłaszcza pyłu zawierającego domieszki gliniaste. Ziarna zwietrzałe i domieszki gliniaste są szkodliwe dla kruszywa przeznaczonego do nawierzchni bitumicznych oraz betonowych (segregator aktów prawnych). Ziarna nadwietrzałe lub zwietrzałe osłabiają szkielet kamienny nawierzchni. Domieszki gliniaste w kruszywie utrudniają wiązanie cementu w nawierzchniach betonowych, a w nawierzchniach bitumicznych powodują w pewnych przypadkach zanik zdolności wiążących bitumu (emuigacja).

Naturalne materiały kamienne pod względem przydatności do budowy i konserwacji nawierzchni tłuczniowych mogą być podzielone na kilka grup. Materiały kamienne dające najlepszej jakości tłuczeń. Są to skały zwarte o dużej zawartości składników ciemnych (hornblendy i augitu) i budowie drobnokrystalicznej lub półkrystalicznej, jak bazalty, diabazy, dioryty, gabra, melafiry, porfiry i porfiryty (promocja 3 w 1).