Metody inwentaryzacji obiektów

Projektowanie robót remontowych i kierowanie nimi należy powierzać osobom mającym odpowiednie uprawnienia budowlane.
Pierwszą ustawę o ochronie zabytków uchwalono w XIX w., w okresie romantyzmu i eklektyzmu, we Francji, gdzie zainteresowanie średniowieczem spowodowało dążenie do ratowania niszczejących budowli gotyckich i romańskich (program uprawnienia budowlane na komputer). W tym okresie przeprowadzono m.in. prace zabezpieczające i rekonstrukcyjne w katedrze Notre Dame w Paryżu.

W Polsce podczas zaborów nie istniała żadna ochrona prawna zabytków. Jedynie patriotyczne organizacje społeczne podejmowały akcje opiekuńcze, mające na celu zachowanie spuścizny kultury polskiej. Dopiero po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. ukazało się wiele norm
prawnych dotyczących ochrony zabytków, a obecnie obowiązuje ustawa z 15 lutego 1962 r. o ochronie dóbr kultury i o muzeach ze zmianami wprowadzonymi ustawą z 19 lipca 1990 r.
Zgodnie z ww. ustawą dobra kultury, które są bogactwem narodowym, powinny być chronione przez wszystkich obywateli. Organy państwowe i samorządowe są zobowiązane do zapewnienia warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych dla ochrony dóbr kultury. Obowiązkiem właścicieli i użytkowników jest utrzymanie należących do nich dóbr we właściwym stanie (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Dobrem kultury wg ustawy jest każdy przedmiot ruchomy lub nieruchomy, dawny lub współczesny, mający znaczenie dla dziedzictwa i rozwoju kulturalnego ze względu na jego wartość historyczną, naukową lub artystyczną.
Oprócz obiektów / najróżniejszych dziedzin: dzieł plastycznych. pamiątek historycznych, okazów przyrody, materiałów’ bibliotecznych, archiwalnych itp. przedmiotem ochrony są także dzieła budownictwa, meble i elementy wyposażenia wnętrz, architektury i urbanistyki. Mogą to być budynki, ich wnętrza, zespoły budynków, ogrody, parki, historyczne założenia urbanistyczne miast i osiedli, a także budowle wiejskie szczególnie charakterystyczne dla poszczególnych regionów itp. (uprawnienia budowlane).

Starania o zachowanie

Starania o zachowanie i ratowanie możliwie największej liczby zabytków, będących świadectwem ciągłości naszej kultury, wyraża w Polsce nic tylko treść przytoczonej ustawy, lecz także różnorodna działalność, np:
a) odbudowa zniszczonych w czasie wojny obiektów zabytkowych Starego Miasta w Warszawie, Poznaniu, Gdańsku i Wrocławiu, odbudowa Zamku Królewskiego w Warszawie,
b) prace mające na celu przywrócenie dawnego wyglądu obiektom niejednokrotnie w ciągu wieków przebudowywanym (Zamkowi w Pieskowej Skale, Wiśniczu, wieży Kopernika we I roni borku) (program egzamin ustny),
c) zabezpieczanie istniejących obiektów przez konserwację pozostałych murów, ruin zamków, np. zabezpieczenie ruin zamku Krzyżtopór,
d) tworzenie skansenów,
e) ochrona istniejących zespołów budownictwa ludowego.

Pod wpływem warunków atmosferycznych z upływem czasu zabytki niszczeją. Jest to normalne zużycie, któremu ulegają wszystkie budynki. Wiele jest jednak czynników przyspieszających ich zniszczenie. Są to przede wszystkim wojny, pożary, nieświadomość i nieumiejętne obchodzenie się z zabytkami osób mających z nimi kontakt lub świadome niszczenie świadectw kultury narodu przez wrogów, np. w okresie okupacji hitlerowskiej w Polsce (opinie o programie). Zabytkom zagraża także postęp cywilizacyjny, tj. zmiana warunków życia i rozwój przemysłu. Przykłady zagrożenia zabytków przez postęp podano poniżej.

Zmieniające się wymagania dotyczące warunków zamieszkania powodowały przebudowę starych budynków mieszkalnych i dlatego trudno znaleźć w nienaruszonej formie relikty, np. z okresu romańskiego. Te same względy powodują, że zmienia się obraz wsi polskiej, znikają urocze chałupy z drewna kryte strzechą i gontem, a bryły nowo wznoszonych budynków mieszkalnych są większe, mają inne proporcje i formę, agresywniej wkraczają w krajobraz naturalny (segregator aktów prawnych). Szybka rozbudowa od połowy XIX w. nowoczesnej Aleksandrii spowodowała zagładę reliktów budownictwa dawnej stolicy Egiptu założonej przez Aleksandra Macedońskiego. Wybudowanie tamy na Nilu (1898-1902) spowodowało zalanie wodą świątyni Izydy wzniesionej w czasach Ptolomeuszów na wyspie File.

Świątynia była widoczna tylko wówczas, gdy woda przepływała przez otwarte śluzy zapory; później zabezpieczono obiekt groblą. Świątynia grobowa Ramzesa II w Abu Simbel była zagrożona zniszczeniem przez wody sztucznego jeziora, powstającego na skutek budowy tamy pod Assuanem i tylko pocięcie obiektu na bloki i przeniesienie go na wyższy poziom uratowało cenny zabytek. Rozwój przemysłu i motoryzacji powoduje zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego wyziewami agresywnymi, które destrukcyjnie wpływają na zabytki.

Zjawisko to obserwujemy m.in. w zabytkowym zespole Krakowa (promocja 3 w 1). Znajomość przyczyn zagrożenia powinna ułatwić podjęcie skutecznych działań w celu ratowania dorobku kultury narodów. Konieczna jest stała troska o obiekty zabytkowe, ich konserwację i właściwie przeprowadzane remonty. Niekiedy źle prowadzone, przedłużające się remonty wyrządzają budynkom niepomierne szkody.