Metody wznoszenia obiektów budowlanych

W wieku ubiegłym i pierwszych czterech dziesiątkach lat wieku bieżącego technika wznoszenia budowli miała charakter statyczny, oparty na wielowiekowych tradycjach. Współczesne budownictwo charakteryzuje dynamiczny rozwój nowych metod wykonawczych, bazujący na wielkim postępie technicznym ostatnich dwóch dziesiątków lat (program uprawnienia budowlane na komputer).

Budownictwo okresu ubiegłego cechowały tradycyjne materiały, przeważający udział pracy ręcznej, proste narzędzia i maszyny oraz sezonowość. Budownictwo to realizowane było metodami rzemieślniczymi, stąd można by je nazwać budownictwem rzemieślniczym. Przyjęła się jednak nazwa „budownictwo tradycyjne”.
Budownictwo współczesne charakteryzuje się zmechanizowaniem robót, zastosowaniem elementów budowlanych produkowanych fabrycznie (prefabrykatów) lub wytwarzanych w sposób zmechanizowany na placu budowy oraz rytmicznością i ciągłością procesu budowlanego bez względu na porę roku. Te wszystkie cechy nowoczesnego budownictwa, upodabniające je do produkcji przemysłowej w innych dziedzinach gospodarki, wpłynęły na powstanie określenia „budownictwo uprzemysłowione” (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Do budownictwa uprzemysłowionego lub realizowanego częściowo metodami uprzemysłowionymi zaliczamy:
- budownictwo tradycyjne udoskonalone,
- budownictwo monolityczne,
- budownictwo z prefabrykatów, zwłaszcza z prefabrykatów wielkowymiarowych (uprawnienia budowlane).

W budownictwie tradycyjnym udoskonalonym ściany wykonywane są w dalszym ciągu tradycyjnie sposobem murarskim, pozostałe zaś części budynku, jak np. stropy, dach, klatki schodowe i nadproża, wykonywane są z prefabrykatów wyprodukowanych poza placem budowy. Budynki realizowane tą metodą zalicza się do budynków częściowo prefabrykowanych.
Budownictwo monolityczne (określane również jako monolitowe) charakteryzuje się techniką wykonywania ścian z betonu w formach ślizgowych, przesuwnych lub przestawnych. Stropy, dach i klatki schodowe wykonywane są z prefabrykatów lub z betonu formowanego przy użyciu form przestawnych.

Budownictwo prefabrykowane charakteryzuje się tym, że wszystkie elementy i części budynku czy obiektu lub przeważająca większość tych elementów wykonuje się z prefabrykatów. W pierwszym przypadku budynek nazywamy całkowicie prefabrykowanym, w drugim - gdy elementy prefabrykowane stanowią co najmniej 80°/o całości budynku - budynkiem częściowo prefabrykowanym (program egzamin ustny).
Budynki (obiekty) prefabrykowane możemy z kolei podzielić na:
- budynki z prefabrykatów średnio- i drobnowymiarowych,
- budynki z prefabrykatów wielkowymiarowych (opinie o programie).

Sprzęt mechaniczny

W pierwszym przypadku mamy do czynienia z prefabrykatami, do montażu których stosowane są zwykłe dźwigi budowlane i lekki sprzęt mechaniczny lub montaż przeprowadzany jest ręcznie, w drugim zaś przypadku z prefabrykatami, do montażu których konieczny jest ciężki lub specjalny sprzęt mechaniczny (np. żurawie wieżowe, suwnice). Pojęcie „prefabrykacja w budownictwie” określa technikę projektowania i wykonywania elementów i budowli, charakteryzującą się następującymi cechami [4]:
- podziałem budowli na części i elementy składowe przystosowane do spełnienia swych zadań w budowli, a więc podziałem na elementy i części specjalizowane,
- podziałem i specjalizacją wykonawstwa obejmującą produkcję części i elementów prefabrykowanych, transport tych części i elementów na miejsce ich przeznaczenia oraz montaż tych części i elementów,
- specjalizacją w zastosowaniu materiałów oraz mechanizacją pracy przy przeprowadzaniu poszczególnych czynności w ramach produkcji, transportu i montażu,
- ograniczeniem robocizny na budowie wyłącznie do montażu i połączenia ze sobą poszczególnych specjalizowanych części i elementów (segregator aktów prawnych). Budowlę zrealizowaną zgodnie z wymienionymi warunkami określić możemy jako budowlę prefabrykowaną. Jest to ujęcie prefabrykacji w najszerszym jej znaczeniu. Natomiast potocznie prefabrykację określa się jako technikę wykonywania budowli metodą montażu z odpowiednią zaprojektowanych, fabrycznie wytworzonych elementów prefabrykowanych. Cegła i pustaki jako elementy niespecjalizowane i nieodpowiadające przytoczonym powyżej warunkom nie są prefabrykatami. Zalicza się je do materiałów. Do elementów prefabrykowanych nie można też zaliczyć elementów wytwarzanych poza miejscem wbudowania w sposób prymitywny, przy przeważającym nakładzie pracy ręcznej i nie przewidzianych do zamontowania w obiektach prefabrykowanych.

Prefabrykaty w zależności od ich wymiarów i ciężaru dzielimy na trzy zasadnicze grupy:
- prefabrykaty wielkowymiarowe o powierzchni gabarytowej ponad 2 m* [4], które wymagają przy montażu użycia ciężkich maszyn budowlanych; najczęściej ciężar tych prefabrykatów jest większy niż 1000 kG;
- prefabrykaty średniowymiarowe o powierzchni gabarytowej do 2 m2, które przy montażu wymagają użycia lekkich maszyn budowlanych; ciężar tych prefabrykatów wynosi najczęściej od 200 do 1000 kG;
- prefabrykaty drobnowymiarowe o powierzchni gabarytowej do 2 m2, których ciężar umożliwia ręczny montaż; ciężar prefabrykatów drobnowymiarowych nie przekracza zwykle 200-b250 kG (wyjątkowo do 300 kG).

W zależności od kształtu prefabrykatów rozróżniamy [5]:
- prefabrykaty blokowe, zwane w skróceniu blokami; są to prefabrykaty ścienne, samostateczne, tj. montowane i ustawiane swobodnie, bez stosowania podpór;
- prefabrykaty płytowe, zwane w skróceniu płytami, są to płyty stropowe, dachowe, ścienne itp.;
- prefabrykaty prętowe, których wymiary przekroju poprzecznego są małe w stosunku do długości; zaliczamy do nich belki, słupy, nadproża, wiązary itp.

Prefabrykaty płytowe o dużej powierzchni, równej zwykle powierzchni ściany lub stropu izby mieszkalnej, nazywamy prefabrykatami wielkopłytowymi. Niekiedy tego rodzaju wielkowymiarowe elementy płytowe mają długość równą wysokości dwóch kondygnacji budynku. Prefabrykaty ścienne wielkowymiarowe o wysokościach równych wysokości kondygnacji, lecz o szerokości mniejszej od szerokości ściany w pomieszczeniu, nazwane są niekiedy płytoblokami. Prefabrykaty te są u nas zaliczane do prefabrykatów płytowych (promocja 3 w 1).

Wymienione prefabrykaty - blokowe, płytowe i prętowe - stanowiące elementy przegród lub konstrukcji zmontowanych w jedną płaszczyznę, zaliczamy do grupy prefabrykatów płaszczyznowych lub płaskich.

Natomiast prefabrykaty zamykające w budynku pewną określoną przestrzeń nazywamy prefabrykatami przestrzennymi. Prefabrykatem przestrzennym nazywamy element prefabrykowany, którego części składowe leżą co najmniej w dwóch płaszczyznach.
Elementy przestrzenne wielkowymiarowe nazywamy prefabrykatami wielkoprzestrzennymi.