Mieszczanie

Przeciwieństwem tego, co działo się w Wiślince, była sytuacja w Bogatce. Tam panowie uskarżali się przed burmistrzem, że wieś bez ich wiedzy i zgody przeprowadziła powołanie sołtysa, co było sprzeczne z postanowieniami dokumentu wystawionego przez Radę, a nadającego im wieś. Widzimy więc, że we wsiach wolnych, w których mieszczanie prowadzili własne gospodarstwa, dochodziło do spięć między wsią a panem na punkcie obsadzania urzędu sołeckiego (program uprawnienia budowlane na komputer). Mieszczanie powoływali się na dokumenty, w których istotnie przyznano im uprawnienie prezentowania osoby przyszłego sołtysa. Chłopi natomiast, którzy osiadali w tych wsiach przenosząc się nieraz z sąsiednich wsi żuławskich, uważali to za samowolę ze strony swych panów i rozstrzygnięcie sprzeczne tak ze zwyczajem panującym we wsi, jak i z postanowieniami wilkierza (program uprawnienia budowlane na ANDROID). Jednak to chłopi nie znali zwyczaju i prawa obowiązującego w ich wsi.

Obowiązki sołtysa były wszechstronne. Musiał on sprawować dozór policyjny, pilnując porządku w karczmach, tępiąc hazard, pijaństwo i nierząd, jak również ścigając uchylających się od podjęcia pracy (uprawnienia budowlane). W wypadku poranień i zabójstw miał za zadanie ujęcie sprawcy, a niedopilnowanie tych spraw kosztować go mogło grzywnę 100 czy nawet 200 florenów i pozbawienie funkcji. Był więc na terenie swej wsi czymś w rodzaju szeryfa, o czym przekonuje wypływający z ustawy wiejskiej dla całych Żuław Gdańskich obowiązek utrzymywania w każdej wsi aresztu, jak również obowiązek organizowania wraz z całą wsią pościgu i ujęcia przestępcy (program egzamin ustny).

Zarzuty wobec młodych gospodarzy

W tym kontekście zrozumiałe jest ubieganie się przez karczmarza z karczmy ,,Pod Śledziem” (Heringskrug), leżącej poza wsią, o przyjęcie do wspólnoty gminnej wsi Trzcinisko, aby zapewnić w ten sposób swej karczmie pomoc i interwencję w wypadku awantur i bójek. Wykonywali też sołtysi pewne czynności, które należały do administracji Żuław, jak na przykład śledzenie, czy nie przywozi się obcego piwa. Czasami wyręczali przysiężnych, przeprowadzając zbiórki pieniężne na roboty wodne co zresztą było, jak się wydaje, tradycyjnym obowiązkiem sołtysów żuławskich. Powinni też byli dbać, aby wszystkie dzieci posyłano do szkoły wiejskiej (opinie o programie).

Spełniając te wszystkie funkcje, sołtysi nie zawsze mieli w swej wsi posłuch i poważanie. Skarżyli się oni nieraz, że chłopi ignorują ich wezwania do stawienia się u sołtysa, wysyłając w ostateczności chłopców lub nawet parobków . Czasem były to zarzuty wobec młodych gospodarzy, którzy lekceważyli prawo i zwyczaje wsi. Spotyka się też utyskiwanie na tych, którzy chyłkiem uciekają z zebrań gromadzkich nie doczekawszy końca. Lekceważenie sołtysów mogło brać się stąd, że nie spełniali oni niekiedy podstawowych warunków (segregator aktów prawnych). Znamy wypadki przywłaszczania sobie ziemi gminnej przez sołtysa, nadużywania władzy i przekraczania swoich kompetencji przez zwalnianie nauczyciela z pracy we wsi, dysponowanie dzierżawą ziemi kościelnej czy też przypadki pijaństwa.

Sprawy kościelne i szkolne nie podlegały kompetencji sołtysa i wsi, lecz zastrzeżone były wyłącznie dla burmistrza. Sołtys musiał rezydować we wsi. Tak jak wszyscy sąsiedzi mieli obowiązek stawienia się na jego wezwanie, tak i sołtys musiał być uchwytny na miejscu dla każdego chłopa. W końcu XVIII w. sołtys z Kiezmarka, wybudowawszy swą nową zagrodę poza wsią, zmuszony został przez ogół mieszkańców do urzędowania w domku zagrodnika we wsi. Zagrożono mu bowiem, że mieszkańcy wybiorą sołtysa mieszkającego we wsi (promocja 3 w 1). Ostatecznie wieś przyjęła propozycję urzędowania w domku zagrodnika, aby nikt nie musiał do niego jeździć poza wieś, ale tylko na rok. Widzimy więc, że mieszkańcy wsi mieli możliwości piętnowania samowoli sołtysów i domagania się ich ukarania za wykroczenia. Instancją, do której się odwoływano, był zarząd Żuław Gdańskich i burmistrz.