Mur oporowy

O ile dawniej potoki komunikacyjne po przejeździć przez most i wiadukt Pancera uderzały w dostojne wnętrze placu Zamkowego, dusząc się dalej w pajęczynie wąskich ulic historycznych - o tyle obecnie zdecydowano likwidację węzła transportowego na placu Zamkowym i wyłączenie trasy tranzytowej z zabytkowego zespołu przez przeprowadzenie magistrali Wschód-Zachód w dolnym poziomie, pod placem Zamkowym. O ile dawniej most i wiadukt doprowadzały do rozkładu wartości architektonicznych starego założenia  tyle obecnie zrobiono wszystko, by właściwemu rozwiązaniu problemu komunikacyjnego towarzyszyło jak najtroskliwsze wydobycie panoram tej pięknej dzielnicy Warszawy (program uprawnienia budowlane na komputer).

Zasadnicza decyzja przestrzenna Trasy W-Z - rezygnacja z wiaduktu Pancera przeprowadzenie magistrali w dolnym poziomie przez 200-metrowy tunel pod placem Zamkowym - pociągnęła za sobą głębokie przeobrażenia tej części miasta. Zmieniła się sama rzeźba terenu, ukształtowanego odpowiednio do nowego gabarytu mostu oraz wlotu do tunelu, odpowiednio do lapidarnej koncepcji ujęcia w tym miejscu Skarpy w wielki mur oporowy (program uprawnienia budowlane na ANDROID). Na odcinku od tunelu do skrzyżowania z ulicą Marszałkowską magistrala biegnie trasą zupełnie nową, wytyczoną śmiało poprzez plątaninę istniejących tu dawniej uliczek i częściowo ujętą w wykopie. W ciągu dwóch lat władcza ręka człowieka zmieniła całkowicie pejzaż miasta na wielkim, przeszło kilometrowym odcinku, przeobraziła odwieczne fałdy terenu, nadała nowe oblicze ulicom i zabudowie (uprawnienia budowlane).

Zmienia się również oblicze zabytków przeszłości. Ominięcie w dolnym poziomie założeń historycznych przez nić komunikacyjną magistrali nie oznacza bynajmniej obojętnego izolowania się jej od wartości zabytkowych. Na odwrót - Trasa W-Z włącza w swą kompozycję najświetniejsze pomniki architektoniczne placu Zamkowego i Krakowskiego Przedmieścia, jednocząc je wielopłaszczyznowym zespołem murów oporowych, oskarpowań, zielonych nasypów, kamiennych tarasów, monumentalnych schodów, balustrad (program egzamin ustny).

Formy zabytków

Panoramy “Prasy W-Z stały się panoramami tworzonymi przez formy zabytków i nowych budowli zestrojonych w nowe zespoły i uświetniających założenie samej magistrali. Włączenie zabytków w jednorodny zespół współczesny nie pomniejsza ich wyrazu architektonicznego. Przeobrażenie ich w związku z powstaniem nowego otoczenia i związaniem z nadrzędnym zespołem współczesnym prowadzi i tu do spotęgowania ich monumentalności i stołecznego charakteru, do wydobycia ich walorów demokratycznych i świeckich (opinie o programie).

Pałac Pod Blachą w przedwojennym układzie placu Zamkowego zasłonięty był niemal całkowicie wiaduktem Pancera, który lekkim swym zakrętem osadzał tę budowlę w zamkniętej, zacieśnionej ze wszystkich stron przestrzeni. W tym okresie pałac był perełką o kameralnym znaczeniu i dziwacznej, prowincjonalnej sytuacji. Jest rzeczą charakterystyczną, że koła konserwatorskie kwestionowały początkowo przeprowadzenie Trasy W-Z w poziomie dolnym i podcięcie Skarpy przy placu Zamkowym motywując swe wątpliwości m. in. walorami starego usytuowania pałacu Pod Blachą (segregator aktów prawnych). Obawiano się, że otwarcie elewacji pałacu na dużą, swobodną przestrzeń pozbawi go „warunków plastycznego istnienia", że „nie wytrzyma" on dalekiej perspektywy itd. Mając dziś przed oczyma zrealizowaną Trasę W-Z z przeobrażonym do gruntu otoczeniem pałacu Pod Blachą możemy się przekonać, że obawy te były nieuzasadnione.

Dzięki zniżeniu 09m poziomu magistrali po rozbiórce wiaduktu, dzięki otwarciu placu Zamkowego na przestwór doliny Wisły - pałac Pod Blachą wyrósł plastycznie, stał się widoczny z wielu punktów, nabrał pełnej wagi urbanistyczno-architektonicznej jako pierwszoplanowy obiekt architektoniczny przy wjeździe z Pragi do lewobrzeżnej Warszawy. Głębszym bodaj przeobrażeniom uległ kościół św. Anny, którego potężny kontur wyrasta dokładnie na osi mostu i wschodniego, praskiego odcinka Trasy (promocja 3 w 1). Ta wielka, monumentalna budowla reprezentująca bogate nawarstwienia wszystkich niemal stylów i epok dziejowych Warszawy oblepiona była dawniej drobnoskalowymi zabudowaniami, płotami itd.