Nasycenia włókien
Obok określania punktu nasycenia włókien za pomocą bezpośrednich pomiarów wilgotności stosuje się metody pośrednie, określające punkt nasycenia na podstawie zmian zachodzących w wytrzymałości drewna pod wpływem zmian wilgotności oraz na podstawie pomiarów kurczliwości, przewodności elektrycznej i przewodności cieplnej. Wyniki uzyskane przy pomocy tych metod wykazują różnice dochodzące do 5% wilgotności (program uprawnienia budowlane na komputer).
W zastosowaniu praktycznym za punkt nasycenia włókien przyjmuje się ten (określony w przybliżeniu) poziom wilgotności, od którego począwszy w dół występują widoczne różnice w fizycznych i mechanicznych własnościach drewna. Oddziela on układ drewna zawierającego wodę wolną, w którym nie zachodzą istotne zmiany, od układu związanej z substancją drzewną wody higroskopijnej, w którym każdej zmianie wilgotności odpowiadają równoważne zmiany fizycznych i mechanicznych cech drewna oraz związane z nimi zsychanie się, paczenie się i pękanie drewna (program uprawnienia budowlane na ANDROID).
W przybliżony sposób można wyznaczyć wilgotność odpowiadającą punktowi nasycenia włókien na podstawie całkowitego skurczu objętościowego drewna oraz ciężaru właściwego drewna całkowicie suchego. Całkowity skurcz objętościowy jest to zmniejszenie się objętości badanej próbki przy przejściu jej z wilgotności w punkcie nasycenia włókien W„ % do wilgotności 0% (uprawnienia budowlane).
Z przeprowadzonych rozważań wynika, że kurczliwość jest zależna od:
1) wilgotności odpowiadającej punktowi nasycenia włókien,
2) ciężaru właściwego drewna w stanie całkowicie suchym.
W powyższy przybliżony, lecz wystarczający dla celów technicznych sposób można wyznaczyć wilgotność drewna w punkcie nasycenia włókien nawet w prymitywnie wyposażonym laboratorium (program egzamin ustny).
Jeżeli analogiczne przerachowanie wykonamy dla granicznych wartości punktu nasycenia włókien, to stwierdzimy, że przy punkcie nasycenia włókien określonym wilgotnością W„ = 22% zawartość wody w 1 cm3 substancji drzewnej wynosi w punkcie nasycenia włókien 33%, a dla W„ = 35% wynosi 52,5%.
Wilgotność odpowiadająca punktowi nasycenia włókien (wilgotność krytyczna) leży - zależnie od gatunku drewna - w granicach 22-35%. W stanie całkowitego nasycenia wilgotność drewna może dochodzić do 250%.
Drzewa liściaste
Trendelenburg, biorąc pod uwagę wilgotność odpowiadającą punktowi nasycenia włókien oraz związaną z tym kurczliwość podzielił drzewa na następujące grupy:
Rozpierzchłonaczyniowe drzewa liściaste bez wyraźnej twardzieli, tj. lipa, wierzba, topola, olcha, brzoza, buk i grab oraz biel drzew liściastych o wyraźnej twardzieli, jak dąb, wiąz, grochodrzew. Punktowi nasycenia włókien odpowiada bardzo wysoka wilgotność wynosząca 0,32 do 0,35 kG/kG i więcej (opinie o programie).
Drzewa iglaste o nie wyróżnionej twardzieli, jak jodła i świerk oraz biel drzew iglastych z wyraźnie zabarwioną twardzielą (jak np. biel sosny, wejmutki lub modrzewia). Punktowi nasycenia włókien odpowiada wysoka wilgotność wynosząca 0,30-0,34 kG/kG (segregator aktów prawnych).
Drzewa iglaste o wyróżnionej twardzieli:
a) o średniej zawartości żywicy: sosna, modrzew, daglezja. Punktowi nasycenia włókien odpowiada wilgotność 0,26-0,28 kG/kG.
b) o dużej zawartości żywicy. Punktowi nasycenia włókien odpowiada wilgotność 0,22-0,24 kG/kG.
Drzewa liściaste pierścieniowonaczyniowe i na pół pierścieniowo- naczyniowe, najczęściej z wyraźnie zabarwioną twardzielą (grochodrzew,kasztan szlachetny, dąb, wiąz, jesion, orzech, trześnia). Punktowi nasycenia włókien odpowiada niska wilgotność od 0,22 do 0,24 kG/kG.
W życiu praktycznym jako średnią wilgotność odpowiadającą punktowi nasycenia włókien przyjmuje się dla wszystkich gatunków drewna wilgotność 28% lub zaokrągloną wartość 30% (promocja 3 w 1).
Przyczynę wydatnych różnic w poziomie wilgotności odpowiadającej punktowi nasycenia włókien stanowi prawdopodobnie zjawisko tworzenia twardzieli. W ramach tego procesu przestrzenie międzymicelarne zostają wypełnione związkami żywicznymi, garbnikami, barwnikami i innymi substancjami twardzielowymi, które utrudniają wnikanie pary wodnej w mikrokapilary drewna. W ten sposób zmniejsza się aktywna powierzchnia celulozy, wskutek czego zmniejsza się zdolność sorpcyjna substancji drzewnej.
