Naturalne materiały kamienne

Naturalne materiały kamienne są zasadniczym i najważniejszym materiałem w budownictwie drogowym, decydującym o technicznej i ekonomicznej wartości budowanych dróg. W związku z tym celem książki jest uprzystępnienie szerokim rzeszom pracowników drogowych oraz studentom wydziałów komunikacyjnych wyższych uczelni technicznych wiadomości o naturalnych zasobach krajowych materiałów kamiennych o znaczeniu drogowym (program uprawnienia budowlane na komputer).

W pracy szeroko omówiono zagadnienie metod badania materiałów kamiennych ze względu na potrzeby laboratoriów drogowych oraz wskazano właściwe kryteria oceny jakości i przydatności materiałów do poszczególnych rodzajów robót. Pominięto lub ograniczono celowo zagadnienia eksploatacji i przeróbki materiałów kamiennych ze względu na istniejące lub będące w przygotowaniu opracowania specjalne o wysokim poziomie (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Uwzględniając życzenia i potrzeby pracowników drogowych, w pracy podano charakterystykę geologiczno-petrograficzną skał oraz stosunkowo szczegółowy opis ich rozmieszczenia na terenie Polski. Włączono przy tym całe ustępy z opracowań wybitnych geologów polskich ze względu na to, że ich prace oryginalne są dla pracowników drogowych trudno dostępne, a niektóre z nich już wyczerpane (uprawnienia budowlane).

W książce została podana również podstawowa klasyfikacja i charakterystyka maszyn do rozdrabniania i przesiewania kruszywa, co umożliwi czytelnikowi wyrobienie sobie poglądu na istotę przeróbki materiałów kamiennych oraz ułatwi mu wybór właściwych maszyn do produkcji kruszyw. Materiał do rozdziału omawiającego zagadnienie przeróbki został zaczerpnięty z radzieckiej literatury fachowej (program egzamin ustny).

Ostatni rozdział pracy poświęcony został omówieniu wytycznych kierunków rozwojowych produkcji materiałów kamiennych oraz gospodarki surowcem kamiennym o znaczeniu drogowym. Wytyczne te mają na celu wskazanie zasad racjonalnego i oszczędnego stosowania „właściwego kamienia do właściwego celu", jak najszerszego użytkowania materiałów kamiennych miejscowych, wreszcie należytej klasyfikacji zasobów krajowych materiałów kamiennych pod względem przydatności drogowej (opinie o programie).

Siły grawitacyjne

W pierwszej fazie swego istnienia Ziemia była ciałem gazowym, złożonym z gazów i par o bardzo wysokiej tempera tui ze. W tych warunkach wszystkie ciała, z jakich się obecnie składa Ziemia, występowały jako pierwiastki, tzn. nie tworzyły związków chemicznych. Siły grawitacyjne i obrót dokoła osi spowodowały skupienie materii w bryłę gazową o kształcie elipsoidalnym, przy czym rozpoczęła się segregacja materiału. Pierwiastki o większej gęstości skupiały się w środku bryły, lżejsze natomiast utworzyły powłokę zewnętrzną (segregator aktów prawnych).

W miarę ochładzania Ziemia przechodziła ze stanu gazowego w stan ciekły. Dalszy spadek temperatury spowodował procesy krystalizacyjne początkowo na powierzchni Ziemi, potem coraz głębiej. Doprowadziło to z biegiem czasu do utworzenia się twardej skorupy, złożonej głównie z krzemianów. Nad tą skorupą utworzyły się dwie powłoki: gazowa, zwana aerosferą, i ciekła, zwana hydrosferą. Jednocześnie w ciekłym jeszcze wnętrzu Ziemi trwała dalsza segregacja materiału, w wyniku której utworzyło się wiele warstw o różnym składzie.

Obecnie przyjmuje się, że Ziemia w ogólnych zarysach składa się z jądra craz następujących trzech stref współśrodkowych:

• strefy pośredniej,
• płaszcza,
• skorupy.

Jądro Ziemi o promieniu około 3500 km stanowi Vo objętości globu ziemskiego. Co do jego materiału - panuje ogólnie przyjęty pogląd, że składa się on z litego żelaza (Fe) z domieszką niklu (Ni). Gęstość jądra wynosi 9,6-11. Odpowiednikiem składu jądra Ziemi jest skład meteorytów tzw. ,,żelaznych", składających się głównie z żelaza i niklu (promocja 3 w 1).

Strefa pośrednia grubości około 1400 km okala jądro i składa się w swej części wewnętrznej z metali ciężkich i ich związków, a w zewnętrznej - ze związków metali ciężkich z krzemem. Przeciętna gęstość tej strefy przekracza 6. Odpowiednikiem przeciętnego składu tej strefy są meteoryty tzw. kamienne z wpryśnięciami żelaza metalicznego.