Naturalne spory

Najwcześniej wystąpiło to i najdłużej trwało we Wróblewie, do czego przyczyniły się chyba również spory o swobodę przejazdu wałem do Wocław, gdzie mieścił się ośrodek parafialny. Już w końcu XVI w. nauczyciel we Wróblewie czytywał w niedziele Ewangelią czy katechizm, a nawet wygłaszał kazania dla osób starszych lub chorych, które nie mogły wybrać się do odległego kościoła (program uprawnienia budowlane na komputer). Wynikły z tego naturalnie spory z pastorem i radą parafialną, przy czym sprawą nie obojętną były wpływy z tacy, na którą nauczyciel nie wzdragał się zbierać datki. Nauczyciel w Miłocinie udzielał ponadto chrztów, ślubów, a nawet grzebał zmarłych.

Pastorzy występowali energicznie przeciwko temu, a władze zabraniały udzielania chrztów i ślubów, czy też grzebania zmarłych przez nauczycieli, zgadzając się jednak z biegiem czasu, jak to było na przykład we Wróblewie, na czytanie przez nauczyciela w niedziele starcom i chorym Ewangelii czy katechizmu, a nawet na głoszenie kazań, z zastrzeżeniem, że część wpływów z tacy musi być odprowadzana do parafii w Wocławach. W wielkie święta, takie jak Boże Narodzenie, Nowy Rok, Wielkanoc i Zielone Święta, nauczyciel miał się powstrzymać od głoszenia kazań i wszyscy powinni byli udać się do Wocław, do swego ośrodka parafialnego (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Udzielanie chrztów przez nauczyciela dyktowane było może chęcią ochrony zdrowia niemowlęcia, które w razie niemożności przyjazdu pastora do danej wsi musiano by narażać na długą drogę do parafii, jak również lękiem rodziców nie tylko przed niespodziewaną śmiercią nie ochrzczonego dziecka, ale i przed grzywną. Trzeba bowiem wiedzieć, że początkowo niemowlęta musiały być obowiązkowo chrzczone w terminie trzech dni po urodzeniu (uprawnienia budowlane).

Funkcjonowanie gospodarki chłopskiej

Widocznie wywoływało to niezadowolenie, bo w końcu XVII w. przedłużono ten termin do tygodnia. na co mógł też wpłynąć lepszy stan zdrowotny noworodków. W tym czasie bowiem została przeprowadzona forsowana przez władze sprawa, aby w trosce zarówno o zdrowie rodzących matek, jak i niemowląt, powołać na Żuławach etatową jak gdyby, stale tu przebywającą akuszerkem. Dotąd przywożono ją niekiedy z Gdańska lub Tczewa, ale złe drogi i odległości opóźniały jej przybycie wtedy, gdy bywała najpilniej potrzebna (program egzamin ustny).

Widzimy więc, że chłopi żuławscy w XVII w. nie byli z całą pewnością analfabetami, mieli duże poczucie społecznej więzi i wspólnie rozwiązywali trudności, a w końcu tego wieku zdobyli się, trochę wprawdzie pod presją władz, na jeszcze jedną wspólną akcję, finansując dla całych Żuław Gdańskich stałą akuszerkę. Celem tej pracy jest ukazanie pozycji gospodarczej i społecznej chłopów Żuław Gdańskich w XVII w. Z braku źródeł oświetlających bezpośrednio funkcjonowanie gospodarki chłopskiej, sięgnięto do tych wszystkich elementów, które mogły choć pośrednio odpowiedzieć na postawione pytania (opinie o programie).

Sieć osadnicza Żuław Gdańskich, zwanych również Steblewskimi, rozpada się w XVII w. na dwa kompleksy: wsie pańszczyźniane i wsie wolne. Łącznie na terenie Żuław Gdańskich występuje 25 wsi stanowiących własność Gdańska, z tego 15 osad to wsie pańszczyźniane, 10 zaś - wsie wolne (segregator aktów prawnych). Te ostatnie to wsie w większości zasiedlone powtórnie w połowie XVI w. głównie przez ludność pochodzenia holenderskiego. Prócz nich były tu drobne enklawy własności kościelnej lub szlacheckiej. W rejonie wsi: Koźliny, Krzywe Koło i Ostrowite występowały ponadto dawne, ginące w tym czasie osady, jak: Kósslin, Schonewese i Friewalde, które zostały wchłonięte przez sąsiadujące z nimi silniejsze ośrodki. Przez cały wiek XVII nie pojawiają się na Żuławach Gdańskich nowe osady.

We wsiach wolnych, holenderskich, spotyka się już zabudowę rozproszoną wskutek komasacji gruntów poszczególnych właścicieli. We wsiach pańszczyźnianych tylko sporadycznie zezwala się pojedynczym gospodarzom na budowę nowych zagród poza wsią. Częściej natomiast spotyka się podział pastwisk dotąd użytkowanych wspólnie przez całą wieś (promocja 3 w 1).