Nosiciel radykalizmu

W tak obszernym tekście nie znalazłem wielu błędów wymagających korekty. Są to raczej drobiazgi: De animo zamiast De anima, Hist. Ecol. zamiast Hist. Eccl. Bóhling zamiast Bóh/ig, Reis zamiast Ries ten błąd sam kiedyś popełniłem. Wydaje się, że jak na tak trudną do przetłumaczenia wydania pracę błędów jest niewiele. Wydawnictwu Platan w Krakowie należy pogratulować. Czytelnikom polskim, którzy tak gorączkowo dzisiaj szukają czegoś tajemniczego, „metafizycznego”, a przede wszystkim gnozy wszelakiej, należy tę pracę Hansa Jonasa polecić (program uprawnienia budowlane na komputer).

Już sam tytuł książki Włodzimierza Lorenca wskazuje, że miała ona szansę wypełnić dotkliwą lukę w polskiej refleksji filozoficznej. Tak się jednak nie stało. Autor konstatuje fakt: w filozofii nowożytnej obserwujemy dwa dążenia, jedno - związane głównie z imieniem Hegla - zmierza w kierunku budowy mniej lub bardziej zamkniętego systemu wiedzy, drugie - związane przede wszystkim z Husserlem - zmierza w kierunku oparcia filozofii na „doświadczeniu źródłowym”, uzasadniającym filozoficzne konstrukcje. Mamy przed sobą dwa radykalizmy: radykalizm całości i radykalizm źródeł (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Nosicielami radykalizmu źródeł są po Husserlu: Heidegger, Levinas i Derrida – trójca  „postfenomenologów”, która „przejmuje od Husserla ideę radykalizmu i idzie na tej drodze znacznie dalej, aniżeli sam twórca fenomenologii”. Tak sformułowane zadanie pracy określa jej dalszy rozkład. Oczekujemy zatem bliższej analizy koncepcji „całości” i „systemu” u Hegla oraz koncepcji „radykalizmu” u wymienionych autorów. I rzeczywiście, są w pracy rozdziały poświęcone każdemu z wymienionych problemów (uprawnienia budowlane).

Koncepcja myślenia

Tak sformułowane zadanie badawcze dotyczy - jak sądzę - dwu ściśle ze sobą związanych spraw: koncepcji myślenia i koncepcji racjonalizmu. W gruncie rzeczy autor podejmuje pytanie o naturę myślenia - przede wszystkim tego myślenia, którego wcieleniem jest filozofia. Myślenie buduje syntezę i jednocześnie szuka dla niej podstaw. Jedno nie daje się oddzielić od drugiego. Budowa syntezy i poszukiwanie podstaw dla syntezy to również sposób urzeczywistniania idei racjonalności (program egzamin ustny).

Można stąd wnosić, że praca Włodzimierza Lorenca jest pracą o ideale racjonalności, który w rozmaity sposób urzeczywistnia się w myśleniu wymienionych filozofów. Jeśli tak, to należałoby również rzec, że w omawianej pracy filozofia zajmuje się sama sobą. Autor nie interesuje się „światem” przedstawianym przez wymienionych myślicieli - „rzeczą” jako taką - lecz sposobem myślenia o świecie. o „rzeczy”. Kiedyś Husserl rzucił hasło: „z powrotem do rzeczy”, które miało wyrażać nowy radykalizm myślenia i dało początek fenomenologii. Autor nie idzie za intencją tego hasła, lecz cofa się w kierunku „myślenia o myśleniu” (opinie o programie).

Prowadzona przez autora refleksja nad myśleniem filozofii wykracza jednak w pewnym punkcie poza samą siebie. Autor podejmuje bowiem niejako „przy okazji” problematykę „humanizmu ’. Czytamy: „Istotnym momentem koncepcji badań mojej pracy będzie rozważenie zagadnień filozofii radykalnej w perspektywie problematyki humanizmu (segregator aktów prawnych). Aprobuję w tym względzie sposób postępowania badanych przeze mnie filozofów nurtu postfenomenologicznego, którzy krytykują filozoficzną tradycję w kontekście problemów europejskiego humanizmu”.

Co to bliżej znaczy? Idzie o to, by pokazać, że wymienieni myśliciele - nie wiadomo bliżej, czy dzięki swemu radykalizmowi, czy mimo radykalizmu - wpisują się w dzieje europejskiego humanizmu. Otóż muszę przyznać, że „humanistyczny” wątek pracy Włodzimierza Lorenca dość trudno wpisuje się w wątek badań o radykalizmie filozofii. W dalszym ciągu niniejszej recenzji spróbuję skupić się na dwóch wzmiankowanych wyżej sprawach: na sprawie „radykalizmu" i na sprawie „humanizmu”. Na wstępie jednak uwaga ogólna (promocja 3 w 1).