Objętość gruntu

Zbędna pozostanie objętość gruntu, odpowiadająca objętości wykonanej budowli zwiększonej o wielkość spulchnienia całej masy wydobytego gruntu. Metoda otwartych wykopów stosowana powszechnie przy budowie miejskich urządzeń podziemnych ma bogatą literaturę zarówno jeśli chodzi o samą technologię wykonywania i zasypywania wykopów, jak i sposoby odwodnienia gruntu (program uprawnienia budowlane na komputer).

W niniejszym rozdziale omówione będą tylko cechy charakterystyczne dotyczące betonowych i żelbetowych budowli komunikacyjnych oraz budowli podziemnych bezpośrednio z nimi związanych. W szczególności będą tu omówione budowle w wykopach o ścianach rozpartych, gdyż budowa urządzeń podziemnych w wykopach szerokoprzestrzennych nie różni się zasadniczo od budowy na powierzchni. Rozróżniamy dwa rodzaje wykopów deskowanych: wąskie i szerokie.

Wykopy wąskie są to takie wykopy, gdzie ściany mogą być rozparte za pomocą pojedynczych rozpór, rozpierających jednocześnie obie ściany wykopu. Pojedyncze rozpory mogą być stosowane najwyżej do wykopu o szerokości do 5,5 m, przy szerszych wykopach rozpory mogą się wyboczyć lub też są zbyt ciężkie. Wykopy szerokie wymagają, aby obudowa ścian miała dużo większą sztywność niż obudowa ścian wykopów wąskich, a ponadto rozpory tych wykopów również muszą mieć znacznie większą sztywność. Często w takich szerokich wykopach muszą być stosowane rozpory o konstrukcji kratowej (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

W wykopach wąskich mogą być wykonywane takie budowle podziemne, których szerokość zewnętrzna nie przekracza 4,5-5,0 m, po obu stronach konstrukcji bowiem musi być pewien zapas szerokości, choćby po to, aby zapewnić możność wykonania zewnętrznej izolacji budowli. Do budowli takich należą wszystkie prawie urządzenia podziemne miejskie, nie wyłączając nawet dużych kanałów (kolektorów) (uprawnienia budowlane). Miejskie budowle podziemne dla celów komunikacyjnych mają zwykle szerokość większą od takiej, która odpowiadałaby maksymalnej szerokości wykopów wąskich.

Konstrukcja betonu

Z tego powodu mogą być one wykonane albo częściami, każdy z fragmentów w wykopie o szerokości do 5,0 m, albo w wykopie wykonanym od razu na całą szerokość budowli, licząc się ze wszystkimi niekorzystnymi cechami takich wykopów (program egzamin ustny).

W wykopach wąskich można np. wykonać osobno ściany budowli, a dopiero po wykonaniu stropu usuwać grunt z wnętrza budowli (sztrosy). Ostatnim etapem jest wówczas wykonanie płyty dolnej lub sklepienia dolnego (spągowego). Opisaną wyżej metodą wykonywane były w Warszawie: tunel linii średnicowej i tunel na trasie W-Z (opinie o programie). Ostatnio podobnie wykonywana jest kolej podziemna w Mediolanie z tą różnicą, że wykopy wąskie dla ścian tunelu nie są deskowane, a ochronę ścian wykopu zarówno w czasie robót ziemnych, jak i robót betonowych stanowi ciecz z zawiesiną iłową (bentonitową).

Jako przykład budowli podziemnej, wybudowanej metodą opisaną wyżej, może służyć wykonany w latach 1959-1961 podziemny przejazd pod placem dalma w Paryżu. Budowla ta została wykonana w trudnych warunkach gruntowych i przy wielu trudnościach wykonawczych spowodowanych natężeniem ruchu samochodowego w bardzo ważnym węźle komunikacyjnym Paryża. Przekrój poprzeczny konstrukcji tunelu. Ściany budowli zostały wykonane w wykopach odeskowanych (segregator aktów prawnych).

Ponieważ grunt stanowiły osady aluwialne o słabej nośności, a ponadto w dolnej części wykopu natrafiono na torf, przeto ściana posadowiona została na studniach o średnicy 1,5 m rozstawionych co 8,6 m (między osiami studzien) i z zagłębieniem ok. 5,00 m od spodu ściany (promocja 3 w 1).

Dołem studnie poszerzono aż do średnicy ok. 2,5 m, aby uzyskać obciążenie gruntu ok. 8 kG/cm2, tj. wielkość dopuszczalną dla zalegających głębiej piasków. Po wykonaniu kolejno obu ścian zabetonowano strop budowli, opierając krążynę na gruncie. Po stwardnieniu betonu stropu usunięto grunt ze sztrosy i zabetonowano dolną płytę.