Odmiany drobnoziarniste

Ze względu na ich rozpowszechnienie przytoczymy ich charakterystykę według prof. K. Smulikowskiego. Dolny trias ma znacznie większe znaczenie w obramowaniu jądra paleozoicznego Gór Świętokrzyskich, zwłaszcza od strony północnej i północno-zachodniej. Nosi on nazwę ,,pstrego piaskowca" ze względu na wybitny udział w poziomie tym ławic piaskowcowych i rozpowszechnienie skał o odcieniach czerwonych. Występujące tu odmiany różnią się wybitnie pod względem wielkości ziarna oraz jakości i ilości spoiwa, stosunkowo jednak rzadko trafiają się odmiany o wybitnych wartościach technicznych dla budownictwa (program uprawnienia budowlane na komputer).

Piaskowce dolnotriasowe stosowane były jako kamienie ciosowe w budownictwie: piaskowce suchedniowskie żółtawobiałe, czerwonoróżowe piaskowce wąchockie. Pod Wąchockiem eksploatowano piaskowce średnio- i gruboziarniste barwy wiśniowej, obfitujące w białe i różowawe otoczaki kwarcowe. Grubopłytowe piaskowce różowe i wiśniowe o ziarnie średnim lub bardzo grubym wydobywano pod Wierzbnikiem. Do górnego piętra pstrego piaskowca (tzw. rot) należą skały średnio- i drobnoziarniste, białawe, także żółtawe lub różowawe, występujące w Jagurach i w dolinie Koszowic. Łomy piaskowców żółtawych, średnioławicowych w miejscowości Małe Jodło dostarczały także kamienia ciosowego (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Utwory jurajskie występują bardziej na zewnątrz położonym obwodzie Gór Świętokrzyskich. Do najniższego poziomu należą piaskowce liasowe, do których zalicza się, między innymi, najbardziej spośród nich znana i ceniona odmiana dostarczająca wartościowego dla budownictwa kamienia ciosowego, tzw. „piaskowca szydłowieckiego". i en szarawobiały piaskowiec, o ziarnie drobnym i średnim, skąpym lepiszczu ilasto-krzemionkowym, ma szczególną i dodatnią właściwość polegającą na tym, że świeżo wydobyty w łomie jest miękki, bardzo podatny do obróbki, a po pewnym czasie twardnieje („dojrzewa"). Wskutek konsolidacji bezpostaciowego spoiwa krzemionkowego w porach staje się odporny na wietrzenie (uprawnienia budowlane).

Piaskowce

Piaskowce tzw. „Serii gromadzickiej ’, zupełnie podobne do szydło- wieckich, dostarczają ciosów budowlanych. Odmiany drobnoziarniste, grubopłytowe, białe lub z odcieniem szarawym wskutek rozpuszczonego pyłu węglowego, eksploatowane są w okolicach Gromadzie, głównie na potrzeby m. Ostrowca. We wsi Podole wydobywane są doskonałe białe odmiany, ciosowe łych skał, występujące w ławicach 2-3- metrowych. Kamieniołomy tych samych skał znane są z okolic Starachowic (koło kopalni „Mieszały") oraz z wielu innych miejscowości. „Seria ostrowiecka^-’, leżąca wyżej, dostarcza lównież dobrych grubo- ławicowych odmian ciosowych, zwanych kunowskimi, wydobywanych od dawna w kilku czynnych obecnie kamieniołomach w „Górach Ku- nowskich" (program egzamin ustny).

Piaskowce te należą do górnego piętra jury środkowej (kellowej), występują dość pokaźnie w omawianym obszarze. Eksploatowane są w wielu kamieniołomach (zwłaszcza pod Wólką Bodzechowską, Sowią Górą i Drygulcami), przeważnie do celów budownictwa miejscowego. Piaskowce te po części wąpniste, po części krzemieniste występują w płytach do kilkudziesięciu centymetrów grubości; odznaczają się wkładkami krzemiennymi spongiołitów (utworów powstałych z igieł gąbek) (opinie o programie).

Piaskowce kredowe reprezentowane są w obszarze Gór Kieleckich przez utwory należące do albo (piętro kredy środkowej) i występują głównie na prawym brzegu Wisły, pod Annopolem i Rachowem. Przeważnie średnioziarniste, o spoiwie krzemionkowym, niejednostajnie wypełniającym pory skały w przypadkach spoiwa litego powstają twarde, mocne i zwięzłe odmiany kwarcytowe, eksploatowane jako pierwszorzędny materiał drogowy (segregator aktów prawnych).

Najlepsze odmiany tych piaskowców o lepiszczu krzemionkowym osiągają wytrzymałość na ściskanie dochodzącą do 3534 kG/cm², zwięzłość 15, przy nasiąkliwości 0,51% i minimalnej ścieralności 0,04 cm (tarcza Bóhmego). Pod względem wieku geologicznego zbliżone są do nich piaskowce występujące już poza otoczeniem Gór Świętokrzyskich, przy wschodnim brzegu wapiennego Pasma Krakowko-Wieluńskiego (promocja 3 w 1).