Odmierzanie składników

W celu uzyskania przewidywanych cech betonu zgodnie z wymogami technologii (receptą) podstawowym warunkiem jest dokładne odmierzanie poszczególnych składników masy betonowej i zapewnienie niezmienności tego składu w czasie trwania produkcji (program uprawnienia budowlane na komputer).
Odmierzanie składników może być dokonywane:
- objętościowo,
- wagowo ze sterowaniem ręcznym,
- wagowo ze sterowaniem półautomatycznym,
- wagowo ze sterowaniem automatycznym.
Stosowane w budownictwie tolerancje dokładności przy odmierzaniu składników masy betonowej przyjmowane są w zależności od tego, czy przygotowywanie odbywa się na stanowiskach przyobiektowych, czy też w wytwórniach
centralnych (program uprawnienia budowlane na ANDROID).
Na stanowiskach przyobiektowych tolerancje te wynoszą:

• dla cementu i dodatków aktywnych (wagowo) - 2%,
• dla kruszywa (wagowo lub objętościowo) - 5%,
  
• dla wody (wagowo lub objętościowo) - 2%,
  W wytwórniach centralnych:
  
• dla cementu, wody i dodatków (wagowo, sterowanie ręczne) - 2°A,
  
• dla cementu, wody i dodatków (wagowo, sterowanie automatyczne) - 1%,
  
• dla kruszywa (wagowo - sterowanie ręczne) - 3%,
  
• dla kruszywa (wagowo - sterowanie automatyczne) - 2% (uprawnienia budowlane).
  Zapewnienie jednorodności masy betonowej wymaga nieprzekraczania tolerancji przy odmierzaniu cementu i wody powyżej ±1%, a przy kruszywie powyżej ±2%. Uzyskiwanie odpowiedniej dokładności odmierzania jest zależne od stosowania właściwych urządzeń dozujących.
  Dozowanie objętościowe suchych składników
  Odmierzanie składników sposobem objętościowym jest proste, niekosztowne, ale równocześnie nie zapewniające wymaganej dokładności. Nieścisłość ta pociąga za sobą zazwyczaj nadmierne zużycie cementu (program egzamin ustny).

Ciężar objętościowy nasypanego cementu

Ciężar objętościowy nasypanego cementu (zależnie od sposobu nasypania) waha się w znacznych granicach (do 50%) i może wpłynąć na skażenie jakościowe produkowanej masy oraz znaczne odchylenia od jednorodności betonu w granicach jednej konstrukcji (opinie o programie).
Również objętościowe odmierzanie piasku nie jest dokładne. Materiał ten na skutek zawilgocenia ulega znacznemu spulchnieniu (spęcznieniu) i zajmuje większą objętość po wsypaniu go do naczynia niż ta sama ilość piasku wysuszonego. Polega to na tym, że mała ilość wody (6% licząc wagowo w stosunku do suchego piasku) powoduje wytwarzanie się przy stykach ziarn menisków wodnych, które hamują przesuwanie się między sobą tych ziarn i nie pozwalają na ich ścisłe ułożenie się.
Z uwagi na zjawisko spęcznienia piasku na skutek zawilgocenia stwierdzono, że 1 litr piasku suchego i ubitego waży więcej niż ten sam piasek ubity o wilgotności od 0 do 6% oraz więcej niż 1 litr piasku luźno nasypanego o wilgotności do 10%. Na rysunku 4-45 przedstawiono zależność pomiędzy wilgotnością piasku a jego objętością i ciężarem objętościowym.
Dla otrzymania 1 litra ubitego i suchego piasku należy odmierzać:
- 1,1 litra luźno nasypanego suchego piasku,
- 1,23 litra luźno nasypanego piasku o wilgotności 2%,
- 1,28 litra luźno nasypanego piasku o wilgotności 4%,
- 1,30 litra luźno nasypanego piasku o wilgotności 7% (segregator aktów prawnych).
Dla otrzymania właściwego wskaźnika wodocementowego przy stosowaniu odmierzania objętościowego zawilgoconego piasku należy uwzględniać zwiększanie się objętości tego materiału oraz brać pod uwagę ilość zawartej w nim wody przy dodawaniu jej do zarobu. Trudności przy określeniu tych danych w warunkach budowy wskazują na to, że objętościowe odmierzanie piasku nie powinno być w ogóle stosowane. Zawilgocenie natomiast żwiru i tłucznia nie wpływa na zwiększenie objętości. Metoda objętościowego odmierzania składników masy betonowej, która jest obecnie dość szeroko stosowana na placach budowy, powinna być dopuszczona tylko w przypadkach budowli, gdzie beton nie jest używany na elementy konstrukcyjne (szczególnie wyższych marek) lub tam gdzie ilość produkowanej masy jest niewielka i instalowanie urządzeń wagowych byłoby nieopłacalne.
Najmniej doskonałymi odmierzaczami objętościowymi, lecz równocześnie najprostszymi, są łopaty i taczki. Stosowanie ich może mieć miejsce jedynie do betoniarek pojedynczych o małej pojemności. Stosowanie jako odmierzaczy objętościowych wycechowanych skrzynek bez dna, skrzynek - nosiłek jest niecelowe z uwagi na znaczny nakład pracy związany z tymi prymitywnymi środkami odmierzania (promocja 3 w 1).