Odpowiednie proporcje

Skonstruowano też przyrządy elektryczne samopiszące lub wskazujące, które działają w oparciu o zmienność oporu lub pojemności elektrycznej występujących ze zmianą wilgotności kruszywa w zasobnikach. W niektórych urządzeniach dozujących stosowane są przyrządy pomiarowe tego typu w urządzeniach automatycznych, które regulują ilość wody dodawanej do betoniarki, lecz w praktyce nie można tym sposobem osiągnąć dokładności większej niż 1% wilgotności. Ostatnio skonstruowano przyrządy pomiarowe mikrofalowe, lecz są one bardzo drogie (program uprawnienia budowlane na komputer).

Istnieje wiele różnych metod badania wilgotności kruszywa, lecz nawet najdokładniejsze badanie ważne jest tylko wtedy, gdy przeprowadzono je na reprezentatywnej próbce. Ponadto jeżeli wilgotność kruszywa jest różna w sąsiadujących częściach zwału, to dostosowanie odpowiedniej proporcji mieszanki staje się bardzo pracochłonne. Ponieważ wilgotność zmienia się głównie w kierunku pionowym, od dna składowiska przesyconego wodą do jego powierzchni, wysychającej lub też suchej, wskazane jest usypywanie kruszywa w warstwach poziomych (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Poza tym dysponując co najmniej dwoma składowiskami można eksploatować każde z nich po odsączeniu wody; przy tym nie należy stosować materiału od spodu z warstwy grubości ok. 300 mm. Wszystko to umożliwia ograniczenie do minimum wahań wilgotności kruszywa. Kruszywo grube zatrzymuje znacznie mniej wody niż piasek i wykazuje mniejszą zmienność wilgotności, dzięki czemu stwarza zazwyczaj mniej trudności (uprawnienia budowlane).

Drobny piasek

Występowanie zawilgocenia kruszywa stwarza potrzebę dokonywania korekty aktualnej proporcji mieszanki; masa wody dodanej do mieszanki musi być zmniejszona o masę wolnej wody zawartej w kruszywie, a masa kruszywa musi być zwiększona o tę samą ilość (program egzamin ustny). W przypadku piasku występuje drugi efekt występowania wilgoci pęcznienie. Jest to zwiększenie objętości danej masy piasku, spowodowane błonkami wody, które odsuwają ziarna piasku od siebie. Chociaż pęcznienie samo przez się nie wpływa na dozowanie materiału wagowo, to w przypadku dozowania objętościowego powoduje, że mniejsza masa piasku zajmuje stałą objętość pojemnika pomiarowego. Z tego powodu mieszanka wykazuje niedobór piasku i staje się „kamienista”, a beton może być skłonny do segregacji i tworzenia raków. Obniża się również wydajność betonu. Środkiem zaradczym jest, naturalnie, zwiększenie objętości pozornej piasku, uwzględniającej pęcznienie (opinie o programie).

Zakres pęcznienia zależy od procentowej zawartości wody w piasku i jego miał- kości. Zwiększenie objętości, proporcjonalne do zajmowanej przez piasek w stanie nasyconym i powierzchniowo suchym, występuje ze zwiększeniem się wilgotności aż do wartości ok. 5-8%, przy których pęcznienie wynosi 20-30%. Przy dalszym dodawaniu wody błonki wodne łączą się i woda wchodzi do pustek między ziarnami, wskutek czego całkowita objętość piasku obniża się, aż przy całkowitym nasyceniu (zapełnieniu pustek) jego objętość jest w przybliżeniu taka sama, jak objętość piasku suchego przy takim samym napełnieniu pojemnika (segregator aktów prawnych).

Drobny piasek pęcznieje znacznie więcej i osiąga maksymalne pęcznienie przy wyższej zawartości wody niż piasek gruby. Bardzo drobny piasek pęcznieje nawet do 40% przy wilgotności wynoszącej 10%, lecz taki piasek w żadnym razie nie jest przydatny do wykonywania betonu o dobrej jakości. Kruszywo grube wykazuje tylko nieznaczny wzrost objętości wskutek obecności wolnej wody, ponieważ grubość błonki wodnej jest bardzo mała w porównaniu z wymiarami ziarna (promocja 3 w 1).