Odspajanie gruntów

Do odspajania gruntów I kategorii stosuje się szufle i łopaty (program uprawnienia budowlane na komputer). Przy gruntach II kategorii stosuje się łopaty jw., niekiedy motyki lub oskardy z jednym końcem spiczastym, a drugim płaskim.
Przy gruntach III kategorii mają zastosowanie łopaty zwykłe i ostre, oskardy jw. i oskardy dwudziobowe, niekiedy drągi stalowe, a nawet czasem pługi zaprzężone w konie, które mogą się nadawać przy dłuższych odcinkach robót. Przy gruntach IV kategorii mają zastosowanie narzędzia jw. przy stałym używaniu oskardów i drągów stalowych, niekiedy klinów pobijanych młotami.

Przy gruntach V kategorii stosuje się oprócz oskardów i drągów młotki pneumatyczne (program uprawnienia budowlane na ANDROID). Te ostatnie mogą także z powodzeniem służyć do wzruszania gruntów zaliczanych do niższych kategorii. Przy gruntach VI kategorii mają zastosowanie młotki pneumatyczne i materiały wybuchowe.

Przy gruntach VII kategorii stosuje się przede wszystkim materiały wybuchowe i cięższe młoty pneumatyczne. Przy wykopach VIII-XVI kategorii stosuje się głównie materiały wybuchowe.

Przy kopaniu ręcznym kopaczowi wyznacza się odcinek o takiej długości, aby pracował on na nim w ciągu co najmniej 2 zmiany. Aby nie wstrzymywać roboty kopacza, należy odpowiednio zorganizować odwożenie urobku ziemnego.
Przy pracy łopatą kopacz może wyrzucać ziemię bez większego wysiłku na wysokość 1,5 m (uprawnienia budowlane).

Z tego powodu przy głębokości ponad 1,5 m, lecz nie przekraczającej 3 m, ziemię wyrzuca się na pośredni poziom, np. na odsadzkę w wykopie, a stamtąd dopiero na poziom terenu. Pomiędzy krawędzią wykopu i wyrzuconą ziemią powinien być pozostawiony wolny brzeg wykopu o szerokości zabezpieczającej od usunięcia się skarpy (co najmniej ok. 0,5 m).
Przy głębokości wykopu większej od 3 m podnoszenie urobku ziemnego powinno być zorganizowane mechanicznie.

Pogląd ogólny

Pogląd ogólny na kopanie przy pomocy maszyn (program egzamin ustny).
Przede wszystkim stosowane są koparki, a następnie spycharki i zgarniarki oraz niektóre maszyny pomocnicze, jak karczowniki, pługi, zrywaki itp.
Koparka przedsiębierna zawiera następujące główne części: podwozie najczęściej typu gąsienicowego, pudło ze wszystkimi urządzeniami napędowymi osadzone na ramie, która może mieć obrót dookoła osi pionowej o kąt 360° (koparki pełnoobrotowe) lub tylko o kąt 270° (koparki niepełnoobrotowe), łyżkę, sztywno umocowaną na trzonie, wysięgnik osadzony przegubowo w punkcie A na ramie i podwieszony w punkcie B na linie (opinie o programie). Trzon łyżki jest tak połączony z wysięgnikiem, że może się obracać w płaszczyźnie pionowej dookoła punktu podparcia C znajdującego się w przybliżeniu w połowie długości wysięgnika i jednocześnie może ‘się przesuwać w kierunku swej długości w górę lub w dół od punktu C. Obrót trzona w płaszczyźnie pionowej wraz z odpowiednim podnoszeniem i opuszczaniem łyżki wykonywany jest za pomocą wciągarki 8 na końcu B wysięgnika, a następnie obejmująca podwieszony do niej blok łyżki i powracająca przez drugi blok kierujący na końcu wysięgnika. (segregator aktów prawnych)
Kąt a nachylenia wysięgnika do poziomu można zmieniać w granicach 35-60° za pomocą wciągarki 10 i nawiniętej na niej liny 7, jednak kąt ten przy określonej robocie przeważnie pozostaje stały (45-50°).

W czasie pracy łyżka wciska się w grunt swymi zaostrzonymi występami albo przez obrót trzonu i ruch szufli ku górze, albo przez wpychanie szufli ruchem podłużnym trzona bądź też równoczesnym zespoleniem tych dwóch ruchów, na podobieństwo zwykłej łopaty poruszanej rękami kopacza. Po naładowaniu łyżki pudło koparki obraca się dookoła osi poziomej, tak aby łyżka znalazła się nad miejscem wyrzucenia urobku; potem pociąga się za specjalną linkę dno łyżki, które odmyka się w dół, i ziemia się wysypuje. Przez ponowne pociągnięcie linki dno się zamyka, a pudło obraca się z powrotem i rozpoczyna się następny cykl pracy (promocja 3 w 1).

Podczas pracy koparka stoi na dnie wykopu i kopie ziemię przed sobą od poziomu, na którym stoi, ku górze. W Polsce spotykane są obecnie na budowach przeważnie koparki produkcji radzieckiej typów E-505 i E-1003.