Okres wielkiego rozkwitu

W oparciu o nowopowstające olbrzymie obiekty przemysłowe (Dnieprowska Elektrownia Wodna, nowa baza hutniczo- węglowa - Zagłębie Kuźnieckie, Kombinat Magnitogorski, Zakłady Kramatorskic, Uralskie Zakłady Budowy Maszyn, wielkie fabryki samochodowe w Moskwie i w Gorkim, zakłady traktorowe w Stalingradzie, zakłady maszyn rolniczych w Rostowie i in.) wyrastają nowe miasta i osiedla robotnicze; okres wielkiego rozkwitu przeżywają stare centra przemysłowe w Zagłębiu Donieckim i na Uralu (program uprawnienia budowlane na komputer).

Polityka planowego i równomiernego rozmieszczenia sił wytwórczych przeobraża strukturę ludnościową kraju, aktywizuje zaniedbane dawniej miasta przedrewolucyjnej prowincji, zatrzymuje charakterystyczny dla kapitalizmu proces żywiołowego i potęgującego się wzrostu miast największych przy jednoczesnej rujnacji ośrodków mniejszych (program uprawnienia budowlane na ANDROID). Prowadzi do powstania i rozwoju na terenie całego kraju dużych, kilkusetysięcznych organizmów miejskich.

Rozwój Moskwy, jak i innych starych miast charakteryzuje w tym czasie przebudowa dawnych przedmieść, na których wznosi się nowe, dobrze wyposażone osiedla mieszkaniowe dla ludności robotniczej, jak „Usaczówka", „Dangauerówka" i inne. Akcje te likwidują odziedziczone po okresie kapitalistycznym przeciwieństwa między śródmieściem a peryferiami miasta wyposażając peryferie w sieć usług i zainwestowania technicznego, nieraz w znacznie większym stopniu niż dawne dzielnice burżuazji (uprawnienia budowlane).

Przełomowy charakter

Rozwój kultury, rozwój prądów architektoniczno-urbanistycznych odbywał się w tym okresie na tle szczególnego napięcia walki klasowej, wzmagającej się wraz z postępem polityki uprzemysłowienia socjalistycznego i kolektywizacji rolnictwa, wraz z narastającą ofensywą socjalizmu w mieście i na wsi. Przełomowy charakter tych lat, potęgujący się opór likwidowanych klas wyzyskujących, stan ostrej walki wewnątrzpartyjnej, zakończony rozbiciem odchyleń prawicowych i „lewicowych" - wszystko to odbiło się na prądach umysłowych i koncepcjach estetycznych (program egzamin ustny).

W twórczości architektoniczno-urbanistycznej tego okresu głównym i realnym niebezpieczeństwem stały się prądy: superurbanizm i dezurbanizm, funkcjonalizm i konstruktywizm. Orędownikom tych nurtów udało się wykorzystać w sposób demagogiczny program industrializacji, hasła racjonalizacji, przewrotu technicznego, krzewienia nowych konstrukcji i funkcjonalnej organizacji procesów produkcyjnych do propagowania swych pozycji twórczych. Należy wreszcie uwzględnić istotne wpływy zaproszonych do pracy (na skutek przejściowego braku własnych kadr architektonicznych) architektów niemieckich z Ernestem Mayem na czele (opinie o programie).

W tej skomplikowanej i pełnej wewnętrznych sprzeczności sytuacji imponujące budownictwo omawianego okresu przybierało częstokroć schematyczne, bezduszne formy architektoniczne. Szeregowa zabudowa dzielnic mieszkaniowych mechanicznie powtarzalnymi blokami, brak czytelnych ośrodków organizmów urbanistycznych, jałowość form architektonicznych - wszystko to bardzo szybko zostało potępione przez społeczeństwo jako zjawisko zgoła obce socjalistycznej treści nowego życia (segregator aktów prawnych). Mieszkańcy miast radzieckich odczuli zresztą skutki całej wadliwości użytkowej ulubionych chwytów formalistycznych, mieli możność przekonania się, że schematy konstruktywistyczne czy funkcjonalistyczne z ich przestrzennym rozrzuceniem, z rozczłonkowaniem brył, z wydzielonymi klatkami schodowymi, nieprzerwanymi pasmami okien itd. urągają wszelkim wymogom organizacji życiowej miasta, klimatu itd.

Okres rozpowszechnienia prądów konstruktywistycznych, dezurbanistycznych czy funkcjonalistycznych był więc okresem sprawdzania ich w praktyce, okresem całkowitego ujawnienia ich nieprzydatności życiowej i obcości postawy estetycznej (promocja 3 w 1). Sytuacja dojrzała u kresu pierwszej pięciolatki, kiedy partia komunistyczna realizując powszechną opinię narodu uczyniła sprawy urbanistyczno-architektoniczne przedmiotem swej bezpośredniej troski i uwagi. Sprostowano przede wszystkim najbardziej szkodliwe błędy w urbanistyce.