Oś libeli

Oś libeli na skutek poruszania śruby elewacyjnej wychyli się z położenia poziomego śrubkami rektyfikacyjnymi libeli rurkowej doprowadzamy pęcherzyk libeli do środka rurki libeli.
Podana wyżej metoda sprawdzenia warunku głównego niwelatora nazywana jest metodą podwójnej niwelacji ze środka (program uprawnienia budowlane na komputer).
Punkty podstawowe niwelacji powinny być pod względem położenia, jak i wysokości ściśle oznaczone za pomocą znaków trwałych.

Klasyfikację reperów niwelacyjnych przeprowadza się zależnie
od dokładności wyznaczenia ich rzędnych. Poziomem odniesienia reperów niwelacji państwowej jest średni poziom powierzchni Morza Bałtyckiego w Kronsztadzie. Punkt ten jest połączony niwelacją precyzyjną ze specjalnie założonym fundamentalnym reperem jako głównym punktem sieci niwelacji państwowej, czyli siecią klasy pierwszej.

Repery klasy pierwszej rozmieszczone są w odległości kilkudziesięciu km od siebie (program uprawnienia budowlane na ANDROID).
Sieć reperów klasy pierwszej zagęszczona jest siecią reperów klasy drugiej, przy czym repery położone są w odległościach kilkunastu kilometrów od siebie. Sieć reperów klasy drugiej jest zagęszczona siecią reperów klasy trzeciej, których odległości wynoszą kilka kilometrów. Istnieją również repery o charakterze specjalnym i lokalnym.
Ze względu na sposób utrwalenia znaku rozróżnia się repery ścienne i ziemne.

Podczas prowadzenia wszelkiego rodzaju prac budowlanych zachodzi potrzeba utrwalenia znaku o określonej wysokości. Znak taki nazywa się rep erem roboczym. Musi on być dowiązany do państwowego lub lokalnego układu sieci niwelacyjnej.
Ponieważ jednak rektyfikcji nie można wykonać idealnie, wpływ błędów instrumentalnych pozostaje i będzie miał charakter błędu systematycznego (uprawnienia budowlane).

Na błąd pomiaru składają się:
- niedokładność wypoziomowania osi celowej lunety;
- błąd wynikający z niepionowego ustawienia łaty;
- błąd odczytu łaty;
- błąd wynikający z niedokładności podziałki na łacie;

Pomiar niwelacyjny

Błędy te noszą charakter błędów przypadkowych i me można określić ich wielkości ani znaku, z jakim występują, w odróżnieniu od błędów systematycznych.
Pomiar niwelacyjny musi być przeprowadzony w taki sposób, aby można było wykonać jego kontrolę (program egzamin ustny).
Podczas określania różnicy wysokości między punktami Ai z jednego stanowiska kontrola prawidłowości wykonania odczytów na łacie wstecz i łacie w przód polega na wykonaniu dodatkowych odczytów wstecz i w przód po obniżeniu wysokości mwelatora na
tym samym stanowisku.

Jeżeli nie można określić różnicy wysokości między punktami AiBz jednego stanowiska, zakłada się ciąg niwelacyjny. Są dwie możliwości:

a) kiedy niwelowana trasa starowi ciąg zamknięty (wielobok zamknięty)

b) gdy jest ciągiem otwartym (linią łamaną) (opinie o programie).

Ciągi otwarte mogą być oparte na dwóch stałych reperach o znanych rzędnych lub oparte tylko na jednym reperze o Znanej rzędnej (tzw. ciągi wiszące).
Po wykonaniu niwelacji ciągu i zanotowaniu wyników w dzienniku niwelacyjnym należy przeprowadzić kontrolę prawidłowości dokonanego pomiaru, a następnie otrzymane wyniki wyrównać.

Rachunkowa kontrola prawidłowości pomiaru niwelacji podłużnej ciągu zamkniętego polega na sprawdzeniu, czy sumy wszystkie odczytów wstecz oraz wszystkich odczytów w przód są sobie równe. Różnica między sumą odczytów wstecz i sumą odczytom w przód jest różnicą wysokości między końcowym i początkowym punktem trasy, który w tym wypadku stanowi jeden punkt (segregator aktów prawnych).

W razie ciągu opartego na dwóch reperach A i B o rzędnych Ha i HD różnica między sumą odczytów wstecz i sumą odczytów w przód powinna być równa różnicy rzędnych reperów A i U.
Podczas odwzorowywania powierzchni terenu do celów budownictwa pomija się kulistość Ziemi i odwzorowywany obszar traktuje się jako powierzchnię płaską.

Wówczas wszystkie linie i punkty znajdujące się na danej części powierzchni Ziemi można zrzutować bezpośrednio na pewną poziomą płaszczyznę odniesienia (promocja 3 w 1). Z prostej analizy matematycznej wynika, że błędy krzywizny Ziemi są praktycznie nieistotne dla obszarów o promieniu około 10 km, a zatem o powierzchni około 300 km2.