Piętrzenie i magazynowanie wody

Do dyscypliny budownictwa wodnego zalicza się działy budownictwa związane z regulacją naturalnego obiegu wody w przyrodzie oraz wykorzystaniem istniejących lub sztucznie tworzonych zasobów wodnych (program uprawnienia budowlane na komputer).
Podstawowym środkiem umożliwiającym realizację tak sformułowanego zadania budownictwa wodnego są zbiorniki, gromadzące nadmiary wód powodziowych i magazynujące je do wykorzystania w okresach posusznych. Taki sposób gospodarowania wodami określa się mianem ich retencjonowania.
Jeziora, przez które przepływają rzeki, są naturalnymi zbiornikami retencyjnymi dla tych rzek, jak np. Jezioro Bodeńskie dla Renu lub Jezioro Genewskie (Leman) dla Rodanu (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Pokrewną formę retencjonowania wód powodziowych przedstawiają poldery, tj. rozległe niziny nadrzeczne, oddzielone w zasadzie od rzeki wałami zaopatrzonymi w regulowane urządzenia przepustowe pozwalające napełniać poldery wodą, gdy powódź dochodzi do dużych rozmiarów; za cenę zalania polderów uzyskuje się zmniejszenie fali powodziowej w dolnym biegu rzeki, chroniąc w ten sposób inne, ważniejsze rejony (np. miasta, duże zakłady przemysłowe, węzły komunikacyjne) (uprawnienia budowlane).
Tworzenie sztucznych zbiorników polega przeważnie na przegrodzeniu koryta cieku i jego doliny budowlą piętrzącą (przegrodą), przed którą dopływająca woda może się zbierać i magazynować. Towarzyszące gromadzeniu się wody podnoszenie jej poziomu nosi nazwę piętrzenia wody, zaś różnica poziomu wody w zbiorniku i poziomu poniżej zbiornika nosi nazwę wysokości piętrzenia h. Wybór miejsca pod budowę przegrody i zbiornika uwarunkowany jest w pierwszym rzędzie warunkami topograficznymi i geologicznymi, zaś wielkość dopuszczalnego największego spiętrzenia - warunkami zabudowy doliny rzecznej, która na skutek spiętrzenia zostanie zalana wodą.

Ukształtowanie terenu i spiętrzenie decydują z kolei o pojemności zbiornika, zaś tę ostatnią dobiera się zależnie od wielkości cieku i żądanego stopnia regulacji jego przepływu. Budowlę powodującą piętrzenie wody nazywa się najogólniej budowlą piętrzącą. Każdej budowli piętrzącej musi towarzyszyć urządzenie upustowe służące do przepuszczania przez nie wody. Jeśli urządzenie to umieszczone jest w korpusie budowli w postaci przewodu, którego część wlotowa jest zawsze zakryta przez wodę, to nosi ono nazwę spustu; umieszczone w poziomie zbliżonym do dna zbiornika i służące do jego całkowitego opróżniania - nosi nazwę spustu dennego (program egzamin ustny).

Budowle piętrzące

Odmienną formę przedstawiają urządzenia umożliwiające odprowadzenie wody z górnych warstw zbiornika. Noszą one nazwę przelewów i mogą być umiejscowione bądź w korpusie budowli, bądź też poza nią, jako przelewy stokowe. Przelewy mogą być bądź stale otwarte (wtedy służą jako zabezpieczenie w przypadku przepełnienia zbiornika), bądź też mogą być zamykane - wtedy odpływ można regulować dowolnie przez manipulację zamknięciami (opinie o programie).

Ponadto spotyka się niekiedy w budowlach piętrzących upusty lewarowe oraz przelewy wieżowe będące kombinacją otwartego przelewu ze spustem. Na każdej budowli piętrzącej istnieje wyraźny rozdział zwierciadła wody w cieku na dwa poziomy, różniące się o wysokość piętrzenia h. Obszar objęty spiętrzoną wodą (tj. zbiornik) określa się niekiedy jako stanowisko górne, w odróżnieniu od stanowiska dolnego rozciągającego się od budowli w dół rzeki (segregator aktów prawnych).
Budowle piętrzące dzieli się na zapory i jazy.
Zaporami nazywa się budowle piętrzące stosowane jako zamknięcia dolin dla wytworzenia zbiorników o dużych pojemnościach i powierzchniach oraz znacznych i zmiennych w czasie głębokościach, co wynika z różnic napełnienia zbiornika spowodowanych wymogami prowadzonej w nim gospodarki wodnej.

Jazami nazywa się budowle piętrzące służące do niezbyt wysokiego spiętrzenia wody (np. w celu powiększenia głębokości dla żeglugi, utrzymania stałego poziomu wody w górnym stanowisku ze względu na pobór wody), lecz nie służące w zasadzie dla celów magazynowania wód dla potrzeb gospodarki wodnej, tzn. poziom górnego stanowiska pozostaje w nich stały lub zmienność jego jest bardzo nieznaczna (promocja 3 w 1).