Podział gruntów na klasy

Przyczyną uszkodzeń budynków, wskutek niedostatecznej nośności podłoża gruntowego, są najczęściej osiadania fundamentów, spowodowane dużą lub niejednakową ściśliwością gruntów (program uprawnienia budowlane na komputer).

Dlatego przyjęto tę własność gruntów za podstawę ich podziału na klasy dla potrzeb fundamentowania. Norma PN-59/B- -03020 zaleca sprawdzanie osiadań fundamentów, jeżeli w podłożu tej samej budowli występują grunty należące do różnych klas.
W normie PN-54/B-02480 zaleca się podział gruntów na cztery klasy:
I - skały lite,
II - grunty mineralne rodzime,
III - grunty organiczne rodzime,
IV - grunty nasypowe (program uprawnienia budowlane na ANDROID).
Grunty należące do różnych klas różnią się nie tylko ściśliwością, lecz mają również wiele charakterystycznych własności, wpływających na warunki fundamentowania. Poniżej omawia się ważniejsze własności gruntów należących do poszczególnych klas.

Skały lite stanowią bardzo dobre podłoże dla fundamentów, lecz mogą posiadać również pewne własności niekorzystne (uprawnienia budowlane).
Skały zalegające blisko pod powierzchnią terenu wykazują najczęściej znaczny stopień spękania i zwietrzenia. Dla dokładnego określenia ich przydatności do celów fundamentowania należy stosować doły próbne, gdyż wiercenia nie dają możności określenia ani stopnia spękania i zwietrzenia skał, ani ich upadu i innych cech bardzo istotnych dla opracowania dokładnych przekrojów geotechnicznych podłoża.
Bardzo ważną sprawą jest prawidłowe określenie zarówno głębokości występowania stropu skał pod fundamentami budowli, jak i stopnia ich spękania i zwietrzenia. Budowle posadowione częściowo na skale litej i częściowo na wietrzelinie z reguły wykazują uszkodzenia (program egzamin ustny).

Przy posadowieniu budowli na podłożu skalistym należy dążyć albo do posadowienia wszystkich fundamentów na skale litej, albo tylko na wietrzelinie skalnej, przy czym zaleca się sprawdzić w czasie wykonywania wykopów czy na głębokości przynajmniej 1.0 m od spodu fundamentu nie występują skały lub bloki skalne. Sprawdzenia można dokonać za pomocą sondy wbijanej co 1 m wzdłuż osi fundamentu i przy krawędzi szerszych ław; w przypadku natrafienia na opór (i to w kilku punktach obok siebie) należy sprawdzić, czy jest to ławica skalna, czy tylko oddzielne odłamki skały w wietrzelinie.
W przypadku stwierdzenia obecności skały litej płycej niż 1,0 m pod fundamentem, należy przystosować konstrukcję budowli do ewentualnych nierównomiernych osiadań (podłużnie zbrojone ławy fundamentowe, wieńce co strop, dylatacje itp.).

Grunty mineralne rodzime

Grunty te stanowią przeważnie dobre podłoże dla fundamentów, przy czym ich nośność zależy przede wszystkim od stopnia skonsolidowania, który dla piasków mierzy się wartością stopnia zagęszczenia, a dla gruntów spoistych - wartością stopnia plastyczności (opinie o programie).
Grunty uprzednio obciążone i skonsolidowane przy większych naciskach niż obecnie istniejące naprężenia pierwotne, na przykład lodowcem lub większym niż obecnie nadkładem, wykazują znacznie mniejszą ściśliwość i większą wytrzymałość na ścinanie niż grunty nieobciążone uprzednio.

Należy jednak pamiętać i o tym, że grunty te ulegają wietrzeniu i warstwy uprzednio skonsolidowane lodowcem, a następnie odsłonięte lub znajdujące się blisko powierzchni terenu w strefie wpływu powietrza i wody opadowej ulegają wtórnemu wietrzeniu, pęcznieniu i stają się gruntami o małej nośności. Szczególnie łatwo ulegają wtórnemu wietrzeniu iły mioceńskie i piloceńskie (poznańskie).
Gliny i piaski gliniaste lodowcowe (zwałowe) są znacznie bardziej odporne na wietrzenie (segregator aktów prawnych). Najbardziej odporne na wietrzenie są piaski, toteż skonsolidowane piaski lodowcowe (Sz - 0,7-0,9) są bardzo trwałym i dobrym podłożem dla najbardziej nawet ciężkich budowli.

Dość dobrym podłożem są również skonsolidowane iły warwowe. Iły te jednak w przypadku ich odsłonięcia w stanie nasyconym wodą mogą łatwo zmienić swą konsystencję, gdyż warstewki ilaste wchłaniają wodę z porów pyłu i pęcznieją (promocja 3 w 1).