Próbki walcowe

W miarę zmniejszania wysokości próbki wzrasta jej wytrzymałość. Tłumaczy się to częściowo wpływem wzrostu tarcia powstałego na powierzchniach ściskanych (program uprawnienia budowlane na komputer). Stwierdzono bowiem, że próbki, których powierzchnie są pokryte smarami lub ułożone na miękkich podkładach z płyt pilśniowych, wykazują mniejszą wytrzymałość. Zjawisko to nie jest dotąd dostatecznie wyjaśnione.

Wzrost wymiarów próbek wpływa na zmniejszenie wytrzymałości. Jako przykład służyć mogą wytrzymałości sześciennych kostek o długości boków 10, 20 i 30 cm, których wytrzymałość kształtuje się odpowiednio 115, 100 i 90%. Dla danego kruszywa zależność wytrzymałości na ściskanie od wymiaru kostek. Dla betonów marki poniżej 200 normy zagraniczne zalecają wzrost ciśnienia na próbkę z szybkością 3-4 kG/sek, dla betonów marki powyżej 200 z szybkością 4-6 kG/sek.

Średni wynik ze zgniatania wszystkich próbek jednej serii oznacza wytrzymałość betonu na ściskanie. Odrzuca się wyniki niższe i wyższe o 20% od średniej wszystkich wyników, a z pozostałych oblicza się ponownie średnią arytmetyczną (program uprawnienia budowlane na ANDROID). Wyniki z badania walcowych próbek polskich typu A i C należy sprowadzić do wytrzymałości próbek typu B. Dla betonów nawierzchni drogowych pobiera się na budowie lub wykonuje w laboratorium dla każdej warstwy nawierzchni betonowej po trzy próbki walcowe 0 16 cm.
Dopuszcza się również próbki sześcienne wypiłowane z większej bryły wyciętej z nawierzchni.

Próbki walcowe wycięte z elementu betonowego lub wykonane w formach z tego samego betonu mają podobną wytrzymałość na ściskanie. Różnice są minimalne i wynikają tylko z niedokładności wycięcia próbki (uprawnienia budowlane).
Próbki sześcienne betonów niższych marek wycięte z elementu lub wykonane w formach z tego samego betonu mają jednakową wytrzymałość na ściskanie (z uwagi na mniejsze zniszczenie struktury). Próbki betonów wyższych marek wycięte mają wytrzymałość o 75% niższą niż wykonane w formie.

Wytrzymałość zaprawy cementowej

Wytrzymałość walca 0 15 cm i wysokości 30 cm do wytrzymałości kostki o boku 20 cm wyraża stosunek 85 : 100.
Przy obciążeniu części długości próbki wytrzymałość na ściskanie jest wyższa niż dla obciążenia całej jej powierzchni. Ściskany odcinek próbki a-a (rys. 8-9) bez końcowych części wykazuje wytrzymałość taką samą jak dla kostki (program egzamin ustny).

Wytrzymałość zaprawy cementowej na ściskanie określa się w sposób następujący. Próbki walcowe 0 8 cm przechowywane na powietrzu przed badaniem należy oczyścić z piasku, okruchów, zaprawy itp., przechowywane w wodzie należy wyjąć z wody nie wcześniej niż na 10 min przed badaniem i wytrzeć do sucha. Próbkę poddaje się ściskaniu w prasie w kierunku osi walca. Ustawia się ją na podkładce ze sklejki drewnianej o średnicy co najmniej równej średnicy próbki. Taką samą podkładkę umieszcza się między tłokiem prasy i próbką. Ściskanie przeprowadza się do całkowitego zniszczenia próbki (opinie o programie).

Wytrzymałość stanowi średnia arytmetyczna co najmniej trzech próbek dających wyniki najbliższe średniej arytmetycznej pięciu próbek. Wyniki pozostałe odrzuca się. Różnica średniej arytmetycznej pięciu wyników oraz najwyższej i najniższej wytrzymałości przyjętej do obliczenia nie powinna przekraczać 20%. Połówki beleczek zaprawy 4X4X16 cm, pozostałe po zginaniu, poddaje się badaniu wytrzymałości na ściskanie w przyrządzie układanym między płytami prasy. Składa się on z płyty dolnej A i górnej D.

Płyta górna jest nasunięta otworami na sworznie wodzące B i podtrzymywana sprężynami C (segregator aktów prawnych). Na środku każdej płyty umocowana jest płytka prostokątna E o wymiarach jak podano na rysunku. Płytki E są umieszczone tak, że po dociśnięciu płyty górnej D do płyty A, powierzchnie pokrywają się. Połówki beleczek otrzymane po zginaniu należy ułożyć symetrycznie na powierzchni płytki E. Wzrost ciśnienia na próbkę powinien wynosić 15-20 kG/cm2 na sek.

W chwili zgniecenia próbki należy odczytać ciśnienie na manometrze. Miarą wytrzymałości na ściskanie (kG/cm2) jest stosunek siły wskazanej przez dynamometr lub odpowiadającej największemu ciśnieniu wskazanemu przez manometr do powierzchni (25 cm2) (promocja 3 w 1).