Projektowanie betonu

Projektowanie betonu którąkolwiek z metod wymaga pracochłonnych prac przygotowawczych, do wykonania których potrzebne jest specjalnie wyposażone laboratorium. Na małych budowach instalowanie tego rodzaju laboratorium jest niecelowe, jak również nie zawsze można korzystać z usług laboratorium centralnego (program uprawnienia budowlane na komputer). Z tego względu przygotowanie betonu często odbywa się nie na podstawie specjalnej receptury zaprojektowanej laboratoryjnie, lecz z zastosowaniem gotowych receptur. Zgodnie z przyjętą recepturą wykonuje się dozowanie składników jedną z niżej opisanych metod.

Najprostsza, ale najmniej dokładna, jest metoda dozowania objętościowego. Polega ona, podobnie jak przy zaprawach, na przyjęciu pewnego stosunku objętości składników mieszaniny, np. 1:2:4 lub 1 : 1,5 : 3, zaś dla słabszych betonów niekonstrukcyjnych o stosunkach 1:3:6 lub 1:4:8. Pierwsza liczba podaje ilość cementu, druga piasku, trzecia żwiru. Proporcje te podają m.in. katalogi wskaźników zużycia materiałów, znajdujące się na każdej budowie (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Dozowanie objętościowe jest niedokładne. Lepsze wyniki uzyskuje się stosując dozowanie objętościowo-wagowe, polegające na odmierzaniu cementu przez ważenie, kruszywa zaś - objętościowo. Dozując tą metodą ustalamy, jaki jest nam potrzebny beton i z tabeli 6-2 lub jej podobnej odczytujemy ilości składników. Tabela podaje ilości wszystkich składników w kg. Praktycznie kruszywo odmierza się najczęściej taczkami. Dlatego też należy albo ustalić masę taczek piasku i żwiru i tą drogą z podanej liczby kg dojść do liczby taczek, albo jeżeli nie rozporządzamy odpowiednią wagą, należy obliczyć objętość dzieląc podaną w tabeli liczbę kg przez gęstość pozorną, którą można przyjąć równą 2,6 t/m3 (uprawnienia budowlane).

Na elementy konstrukcyjne przyjmuje się betony klasy co najmniej B 15, na niekonstrukcyjne B 10 i niżej. Czasem, gdy beton narażony jest na uderzenia, np. użyty na posadzki, stosuje się beton klasy B 20, a nawet wyższej, jak na elementy silnie obciążone. Wykonując elementy nośne dużych rozpiętości lub niosące duże obciążenia, należy składniki betonu dozować wagowo wg laboratoryjnie opracowanych recept. Należy jednak pamiętać, że najstaranniejszy dobór składników nie da założonej klasy betonu, gdyż zależy ona jeszcze od czynników wymienionych wyżej w punkcie. Tworzeniu się dobrego spojenia stosu okruchowego (żwiru i piasku) sprzyja staranne wymieszanie betonu, które usuwa pęcherzyki powietrza, oblepiające ziarna cementu i utrudniające przebieg procesów fizykochemicznych (program egzamin ustny).

Również dobre zagęszczenie betonu, szczególnie drogą wibracji, daje lepszą strukturę betonu. Jednak największy wpływ na jej kształtowanie wywiera pielęgnacja. Identyczny beton dojrzewający w wodzie i na powietrzu uzyskuje zupełnie inną strukturę, znacznie różnicującą jego właściwości. Jeszcze bardziej na kształtowanie się struktury wpływa naparzanie betonu. Prawidłowo przeprowadzone daje poważne podwyższenie wytrzymałości betonu w stosunku do dojrzewającego w zwykłych warunkach.

Odmierzanie składników betonu

W dozowaniu objętościowym składniki odmierza się szuflą lub taczkami (opinie o programie). Jeżeli chcemy mieć dokładniejszą miarę, wykonuje się skrzynie bez dna o objętości 0,1-0,25 m3. Po ustawieniu skrzyni na równym podłożu napełnia się ją żwirem lub piaskiem, a w razie dowozu cementu luzem, również cementem i po napełnieniu skrzynię się unosi. W produkcji betonów zwykłych coraz częściej stosuje się już dozowanie wagowe. W wytwórniach betonu nawet przewoźnych są zainstalowane specjalne dozowniki, wyposażone w wagę lub licznik.

Dozowniki te w nowoczesnych wytwórniach są połączone z automatycznym urządzeniem sterującym, mechanicznym lub elektrycznym. Działa ono w ten sposób, że z chwilą gdy zbiornik dozownika zostanie napełniony określoną ilością materiału, wyłącznik zamyka dalszy jego dopływ.

Małe ilości mieszanki betonowej miesza się jeszcze ręcznie. Na stół z desek lub posadzkę z kamieni naturalnych albo sztucznych sypie się najpierw piasek i cement (segregator aktów prawnych). Przez parokrotne przesypanie tych materiałów z jednej pryzmy na drugą następuje ich wymieszanie, co poznaje się po jednolitym zabarwieniu. Następnie w wierzchu pryzmy wykonuje się zagłębienie i wsypuje w nie żwir oraz znowu parokrotnie przerzuca cały materiał z pryzmy na pryzmę, aż ponownie cała mieszanina nabierze jednolitego szarego zabarwienia.

Teraz w powtórnie wykonane zagłębienie w wierzchu pryzmy wlewa się wodę i łopatami rozrabia mieszankę betonową (promocja 3 w 1). W razie większych ilości mieszanki betonowej mieszanie odbywa się wyłącznie mechanicznie w betoniarkach produkowanych w różnych wielkościach {tab. 6-3).