Projektowanie jazów

Rozmaitość rozwiązań jest w tej dziedzinie tak wielka, a ponadto problemy wykonawstwa i programowania robót narzucają tyle dodatkowych warunków, że w gruncie rzeczy każdy jaz musi być projektowany indywidualnie w nawiązaniu do sytuacji lokalnej, wobec czego o żadnej typizacji w tej dziedzinie nie może być mowy (program uprawnienia budowlane na komputer).

W niniejszym rozdziale pragniemy przedstawić jedynie w formie przykładowej szereg problemów, jakie nasuwa praktyka projektowania i budowy jazów (program uprawnienia budowlane na ANDROID).
Przy jazach z zamknięciami o niewielkim piętrzeniu próg bywa przeważnie bardzo niski, a czasami nawet zanika zupełnie, przekształcając się w płytę tworzącą jedną całość z wypadem do rozpraszania energii. Rozwiązanie takie spotyka się niekiedy przy jazach zasuwowych i walcowych, czasami także przy klapowych, zaś jest niemal regułą przy jazach kozłowo-iglicowych z kozłami syst. Poireego oraz przy jazach dachowych.

Przy jazach typu sektorowego, bębnowego i klapowego systemu Desfontainesa, które dla przepuszczenia wód chowają się we wnęki w korpusie jazowym, część stała jazu zajmuje mniej więcej połowę wysokości piętrzenia, o ile chce się uniknąć głębokiego fundamentowania. W jazach tych siła parcia wody przekazuje się w całości poprzez łożyska na korpus (uprawnienia budowlane).
Przy jazie sektorowym siła reakcji podporowej R działa w stosunku do podstawy wyraźnie ekscentrycznie i może wywołać duże momenty zginające, niebezpieczne zwłaszcza w przekroju BC narażonym w widoczny sposób na pęknięcia.

Ten fragment wypadu wymaga więc poważnego zbrojenia tym więcej, że siły od ciężaru własnego koncentrują się również mimośrodowo w stosunku do przekroju. Niezależnie od obliczenia fundamentu jako całości, należy więc w takim przypadku wykonać obliczenie kontrolne sprawdzając, czy po ew. pęknięciu fundamentu w przekroju BC prawa jego część podtrzymująca łożyska sektora zachowa stateczność (program egzamin ustny).

Projektowanie i wykonawstwo filarów

Aczkolwiek ta obawa występuje w mniejszym stopniu przy jazach dachowych, jednak również należy sprawdzić wypad na możliwość rozerwania go siłami, pochodzącymi od rozporu połaci dachowych (opinie o programie).
Przy budowlach piętrzących o wysokich spiętrzeniach (powyżej 10-r-15 m) spotyka się czasem rozwiązania w postaci jazów o wysokich progach zaopatrzonych w spusty denne. Przykład takiego rozwiązania przedstawia, fundamentowanie jazów. Projektowanie i wykonawstwo filarów omówione było przy założeniu, że filary wykonywa się jednocześnie z korpusem i płytami.

Tak bywa zawsze, gdy jaz jest wznoszony poza profilem rzeki i gdy po jego wykonaniu kieruje się nań przepływ wody, zamykając w tym czasie rzekę i budując w poprzek jej koryta np. wał ziemny. Jednakże sytuacja taka zachodzi nie zawsze, bowiem mogą istnieć okoliczności nakazujące budowę jazu wprost w korycie rzeki, która nie może być na czas budowy przerzucona do innego koryta (segregator aktów prawnych).
W takim przypadku można zastosować parę rozwiązań. Jedno z nich polega na podziale koryta na dwie części, przy czym jedną pozostawia się otwartą dla przepływu wody, zaś drugą zamyka grodzą i pod jej osłoną buduje część jazu.

Ten etap robót, gdzie pod osłoną I etapu grodzy buduje się przyczółek A i filary B i C oraz 2 przęsła jazu, dostosowane do przepuszczenia wody bez nadmiernego jej spiętrzenia. Po ukończeniu tego etapu grodzę rozbiera się i buduje drugą, a pod jej osłoną filar jazowy D i filar działowy E, a także 2 przęsła jazowe i ew. siłownię F z przyczółkami G i H. Schemat ten może być dalej rozwinięty, np. przez podział budowli na 3 etapy lub wykonywanie siłowni w oddzielnej grodzy (promocja 3 w 1).