Przebieg fali

W pierwszym przypadku próbkę układa się na dwóch podporach lub na podkładce z gumy porowatej i nadaje impulsy urządzeniem elektrodynamicznym. Poza metodą rezonansową, stosowaną dla dowolnych próbek walcowych i kostek, stosowana jest metoda pomiaru czasu przebiegu fali na określonej długości próbki (program uprawnienia budowlane na komputer).

Na próbce w pewnej odległości instaluje się dwa odbiorniki. Uderzeniem młotka wywołuje się falę dźwiękową, której czas przebiegu rejestruje odbiornik. Do badań tych można stosować również urządzenia skonstruowane na zasadzie fal ultradźwiękowych. Mierzy się wówczas czas przejścia fali dźwiękowej przez próbkę od nadajnika do odbiornika dźwięku. W odróżnieniu od metody rezonansowej, która służy do określenia dynamicznego współczynnika sprężystości przy naprężeniu a = 0, metodami pomiaru czasu można wyznaczyć dynamiczny moduł sprężystości przy naprężeniach dowolnych (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Zjawisko zmniejszenia objętości twardniejącego betonu wskutek parowania wody i pobierania dwutlenku z powietrza nazywane jest skurczem betonu, zjawisko zwiększenia objętości wskutek pobierania wilgoci zaś pęcznieniem betonu. Istnieją specjalne cementy, których składniki wywołują pożądane pęcznienie. Przy określaniu zmian objętości należałoby wyeliminować wpływ zmiany temperatury (uprawnienia budowlane). Nie jest to jednak możliwe, podobnie zresztą jak wyeliminowanie wpływu wilgotności otoczenia.

Na zjawisko skurczu i pęcznienia duży wpływ wywiera skład betonu i warunki otoczenia. W samym betonie decyduje ilość wody zarobowej, rodzaj i kształt kruszywa, szczelność, porowatość i dodatki uszczelniające. Do wpływów zewnętrznych należą: dojrzewanie, naparzanie, nagrzewanie i autoklawizowanie betonu. Skurcz i pęcznienie mogą być wyznaczone na próbkach jedynie jako wielkości porównawcze. Mało kurczliwy beton w próbce będzie również mniej kurczliwy w elementach w takich samych warunkach otoczenia. Jeden z wielu typów przyrządów do pomiaru skurczu próbki na odcinku o długości 200-500 mm (program egzamin ustny). Urządzenie takie pozwala na pomiar odkształceń o wielkości do 3 mm.

Pomiar temperatury

Przedział między dwiema kreskami czujnika zegarowego wskazuje zmianę długości 0,002 mm. Ostrza igieł pomiarowych przyrządu wstawia się we wgłębienia płytek osadzonych na stałe w betonie. Przy długotrwałych pomiarach na końce czołów pomiarowych nakłada się ochraniacze z brązu (opinie o programie). Wpływ temperatury na badany element sprawdza się przez pomiar temperatury na pręcie ze szkła kwarcowego o wydłużeniu cieplnym 0,2 • 10-® mm na 1°C, względnie na pręcie ze stali niklowej o zawartości 36% niklu o wy- dłużenieniu 2,10- 8 mm na 1°C. Można również badać za pomocą pręta stalowego z umieszczonym wewnątrz termometrem, dla którego dla poszczególnych temperatur znane są wydłużenia.

Do wyznaczenia skurczu zapraw wykonuje się w formach stalowych beleczki o wymiarach 4x4x16 cm. Formy wraz z beleczkami z zapraw szybko- twardniejących należy przechowywać na powietrzu w temperaturze 18±2°C przez 24 godz, z zapraw wolno-twardniejących zaś przez 72 godz (segregator aktów prawnych). Przy tych okresach wykonuje się pierwszy pomiar skurczu w aparacie Graf-Kaufmana, określając odchylenie Ij wskazówki czujnika zegarowego. Przed umieszczeniem beleczki w aparacie należy sprawdzić prawidłowość osadzenia czopów w czołach beleczki.

Po dokonaniu pomiaru próbki przechowuje się w warunkach powietrzno-laboratoryjnych w temperaturze 18±2°C. Próbki z zapraw przeznaczonych do robót w środowisku mokrym umieszcza się natomiast na okres 6 dni w skrzyni na ruszcie drewnianym ponad zwierciadłem wody, następnie przechowuje się je w wodzie. Przed włożeniem do wody czopy beleczek należy posmarować wazeliną. Po 28 dniach od czasu dokonania pierwszego pomiaru wykonuje się drugi pomiar, określając odchylenie l2 wskazówki (promocja 3 w 1).

Jako wynik ostateczny przyjmuje się średnią arytmetyczną z pomiaru 5 beleczek, przy czym różnica między wynikiem największym i najmniejszym nie powinna przekraczać 20%.