Przekroje poziome kopuły

Za średnią powierzchnię kopuły uważamy powierzchnię, powstałą przez obrót pewnej krzywej płaskiej dokoła osi pionowej. Przekroje poziome kopuły są kołowe, przekroje pionowe mogą stanowić odcinek koła, półkole lub elipsę. Zależnie od warunków założenia rzut, a zatem i przekroje poziome mogą być np. eliptyczne; średnia powierzchnia kopuły nie będzie więc wtedy powierzchnią obrotową. Z właściwości konstrukcji kopuły wynika, że obciążenie pionowe nie wywołuje ciśnień ukośnych na mur; nie występuje zatem parcie poziome, a kopuła spoczywa na murze jak dzwon (program uprawnienia budowlane na komputer).

Odróżniamy kopuły pełne (gładkie) i kopuły z żebrami. W ustroju, posiadającym żebra, utrzymują równowagę żebra południkowe i pierścienie w płaszczyznach poziomych. Kopuły gładkie mają grubość stałą lub zwiększającą się od szczytu ku nasadzie, gdzie wykształcony bywa silny pierścień nasadowy. Najstosowniejszym ustrojem kopuł żelbetowych są kopuły pełne (program uprawnienia budowlane na ANDROID). Kopuły z żebrami stosuje się tylko z konieczności konstrukcyjnej, np. gdy większe powierzchnie połaci mają być oszklone lub gdy krzywizna kopuły posiada nieuniknione załomy. Kopuły pełne z wkładkami z żelaza okrągłego bywają zwykle wykonywane na deskowaniu pełnem. Użyć jednak można także szkieletu żelaznego z kątówek i wkładek okrągłych, przewleczonych przez kątówki, a wtedy betonowanie odbywa się bez deskowania, gdyż narzucona na przymocowaną do kątówek siatkę drucianą zaprawa, po stwardnieniu, stanowi podporę górnej warstwy betonu (uprawnienia budowlane).

Ustrój i wykonanie kopuły żelbetowej, pełnej w budynku Pocztowej Kasy Oszczędności w Krakowie. Ogólne założenie i projekt budynku opracował Architekt prof. A. Szyszko-Bohusz; konstrukcję żelbetową, podług planów prof. R. Saligera, wykonała firma E. Uderski i Ska w Krakowie (program egzamin ustny).

Grubość kopuły

Kopuła, o rozpiętości w świetle, spoczywa na 16 słupach żelbetowych. W szczycie posiada otwór kolisty, o średnicy 4,20 m, nad którym znajduje się latarnia, o rozpiętości w świetle 6 m, a o wysokości 4,35 m. Latarnia nakryta jest dachem stożkowym. Ściany boczne wykształcono jako cylindryczną ściankę Monniera, o grubości 10 cm. Pierścień latarniowy wystaje do wnętrza na 0,85 m i dźwiga balustradę kamienną. Kopuła spoczywa na silnym pierścieniu nasadowym z gzymsem, wystającym również do wnętrza (opinie o programie).

Grubość kopuły wynosi wszędzie 10 cm. Wzmocnienie stanowią wkładki okrągłe w kierunku południków i równoleżników. Obliczenie statyczne kopuł gładkich polega na założeniu osiowego działania sił, co odpowiada jednostajnemu rozkładowi natężeń w przekrojach ’). Przyjęcie to jest zupełnie prawdopodobne, jeżeli zważymy, że kopuła żelbetowa ma grubość nieznaczną, a zakrzywienie w kierunkach południków i równoleżników utrudnia ugięcie, utrudnia zatem powstawanie sił, działających na przekroje mimośrodkowo. Weźmy pod uwagę wycinek AB D kopuły, pozostającej pod wpływem obciążenia pionowego jednostajnego i zupełnego. Podzielmy wycinek na części, przenoszące obciążenie (własne i użytkowe) (segregator aktów prawnych).

Część najwyższa pozostaje w równowadze pod wpływem siły sił pierścieniowych działających prostopadle do ścian AD i BD, a dających wypadkową poziomą //, i oddziaływania S_x części drugiej, o kierunku normalnym do prostej, dzielącej paski. Siły 5, rozkład siły P_x na składowe w znanych kierunkach tych sił. Na drugą część wycinka kopuły działają cztery siły: P>, H., (jako wypadkowa sił pierścieniowych (promocja 3 w 1).

Znane, a z czworoboku sił, otrzymanego przez wykreślenie równoległych do kierunków S₂ i H₂, znajdziemy S., i H… W podobny sposób dadzą się wyznaczyć nieznane siły w pozostałych częściach wycinka kopuły. Jeżeli czworoboki sił ułożone są względem siebie w ten sposób, wtedy siły pierścieniowe są siłami cisnącemi. Gdy promienie sił S przechodzą przypadkowo przez jeden punkt, to siły R odnośnego paska są zerem. W przypadkach, w których promienie sił S przecinają się, zachodząc za siebie, siły pierścieniowe są siłami ciągnącymi.