Przemysł cementowy

Właściwości użytkowe cementów pucolanowych w znacznej mierze zależą od rodzaju zastosowanej pucolany. Obniżona zawartość wodorotlenku wapniowego w zhydratyzowanym cemencie warunkuje jego zwiększoną odporność na rozpuszczające działanie wód miękkich, a w pewnej mierze również na niszczący wpływ wody niosącej agresywne jony (program uprawnienia budowlane na komputer).

Ta cenna właściwość cementu pucolanowego w połączeniu z jego niską kalorycznością uzasadnia stosowanie go do budowli hydrotechnicznych. W Stanach Zjednoczonych AP istnieją przykłady bardzo wielkich zapór wzniesionych przed około 30 laty w dolinach górskich rzek przy zastosowaniu cementu zawierającego 33% popiołu lotnego jako pucolany. Wypada dodać, że na takich budowach popiół lotny dozowany był najczęściej wraz z cementem portlandzkim bezpośrednio do betoniarek (program uprawnienia budowlane na ANDROID).
Jarrige zwraca uwagę na dwoistą, a przy tym nierozdzielną rolę popiołów lotnych w technologii betonu. Popioły te obok swego działania pucolanowego mają także znaczenie jako kruszywo uzupełniające, czyli wypełniacz (filier) stosowany często do korygowania krzywej przesiewu kruszywa.

Tenże autor wypowiada słuszny pogląd, że stosowanie popiołów lotnych przynosi znaczne korzyści techniczno-ekonomiczne, a dla kompetentnego użytkownika nie stanowi żadnego ryzyka (uprawnienia budowlane).
W naszym kraju popioły lotne stanowią powszechnie dostępny materiał pucolanowy i powinny być szerzej niż dotychczas wykorzystywane przez przemysł cementowy i betonowy, oczywiście przy świadomym uwzględnieniu wszystkich specyficznych właściwości* cementu pucolanowego.
Betony sporządzone z cementów pucolanowych, wykazują, oprócz wspomnianej już większej odporności na agresje chemiczną i obniżonej kaloryczności, także inne specyficzne cechy. Betony takie mają m.in. nieco mniejszy skurcz (program egzamin ustny).

Dodatki hydrauliczne

Popiołowy cement pucolanowy jest wprawdzie po stwardnieniu szczelniejszy od stwardniałego cementu portlandzkiego, ale jest mniej odporny na cykliczne zamrażanie i rozmrażanie, natomiast obniżone temperatury stanowią przeciwwskazanie stosowania omawianych cementów, powodują bowiem znaczny spadek szybkości reakcji pucolany z wapnem.
Cementy pucolanowe są przedmiotem normalizacji w wielu krajach, przy czym porównawczy przegląd tych norm wskazuje na coraz większe znaczenie popiołów lotnych jako pucolany (opinie o programie).

Kraje o bardzo rozwiniętym przemyśle cementowym, na przykład Związek Radziecki i USA nie mają odrębnych norm na cementy popiołowe; w krajach tych popioły lotne traktowane są jako pucolany, toteż cementy produkowane drogą wspólnego mielenia klinkieru portlandzkiego i popiołu lotnego muszą spełniać warunki normy dla cementów pucolanowych.
Dodatki hydrauliczne, w odróżnieniu od pucolan, mają charakter zasadowy, które zależnie od pochodzenia tych materiałów jest silniej lub słabiej zaznaczony, co wyraża się większą lub mniejszą zawartością tlenku wapniowego. Obfitym i stale odnawiającym się źródłem dodatków hydraulicznych są żużle metalurgiczne pochodzące głównie z metalurgii żelaza, ale także, choć w znacznie mniejszym zakresie - z hutnictwa metali nieżelaznych (segregator aktów prawnych).

Dominującą pozycję wśród tych materiałów zajmuje żużel wielkopiecowy, powstający przy produkcji surówki w wielkim piecu. W procesie wielkopiecowym oddzielenie towarzyszącej rudzie skały płonej od zredukowanego żelaza odbywa się w stanie ciekłym, przy czym w celu obniżenia temperatury topnienia tej skały do wielkiego pieca, wraz z rudą, wprowadza się odpowiednie ilości topników w postaci wapienia lub dolomitu.

Powstający ze skały płonej i z topników stop, usuwany okresowo z wielkiego pieca, traktowany był w przeszłości ‘jako uciążliwy odpad przemysłowy, obecnie zaś stanowi cenny produkt uboczny hutnictwa żelaza, znajdujący liczne zastosowania w przemyśle materiałów budowlanych (promocja 3 w 1).