Przyczółki

Ścianom przednim przyczółków o większych wysokościach dawano kształt wygięty, dostosowany do przebiegu linii ciśnień. Ściany przednie przyczółków o mniejszych wysokościach stosowano zazwyczaj proste, bez pochyleń (program uprawnienia budowlane na komputer).
Ponieważ przyczółki takie wykonywano z betonu niewielkiej wytrzymałości, przeto na ich ławach łożyskowych trzeba było ustawiać poduszki dla rozłożenia nacisków na większe pole.

Wykonywano je początkowo z kamienia nazywając
ciosami podłożyskowymi. Używano na nie gatunki kamieni dużej wytrzymałości, najczęściej granity. Wymiary ciosów dostosowywano do naprężeń granicznych dozwolonych na docisk.
Później ciosy kamienne zastępowano poduszkami podłożyskowymi o kształcie prostopadłościennym, wykonywanymi z betonu uzbrojonego rusztem trójkierunkowym z prętów skrzyżowanych prostokątnie. Takie poduszki były łatwiejsze do wykonania i tańsze od ciosów kamiennych. W mostach o wielu belkach głównych, opartych na łożyskach dość blisko rozstawionych, zastąpiono z czasem oddzielne poduszki przez wspólną ławę łożyskową z betonu uzbrojonego. Lawa taka była prostsza do uzbrojenia i zabetonowania od wielu oddzielnych poduszek (program uprawnienia budowlane na ANDROID).
Między skrzydłami i ścianą przednią przyczółków dawano skosy dla uniknięcia skupień deformacyj wywoływanych przez parcie ziemi wypełniającej wnętrze przyczółka i rozpierającej skrzydła na zewnątrz.

Parcie to miało szczególnie duże znaczenie w przyczółkach mostów kolejowych, w których ziemia wypełniająca przestrzeń między skrzydłami i ścianą przednią podlega działaniom dynamicznym przejeżdżających pociągów.
W przyczółkach betonowych nieuzbrojonych, podębnie jak i w przyczółkach murowanych o wielkich przekrojach ścian i skrzydeł, naprężenia są małe. W założeniu takich wymiarów nie było potrzeby stosowania betonu o większej wytrzymałości. Posługiwano się betonami najniższych marek, od 70 do 150.

Jedynie na poduszki podłożyskowe lub na ławy łożyskowe stosowano nieco wyższe marki betonu, ale i te zazwyczaj nie przekraczały 200. Mimo, że naprężenia wynikające z obliczeń były niewielkie, w przyczółkach takich często występowały pęknięcia zarówno w skrzydłach jak i w ścianie przedniej. Pęknięcia te powstawały wskutek nierównomiernych oddziaływań podłoża na przyczółek, naprężeń skurczowych i termicznych, uszkodzeń betonu przez wodę przesączającą się z nasypu i zamarzającą w skrzydłach lub ścianie (uprawnienia budowlane).

Uszkodzenia

Uszkodzenia te wskazują, że w wyborze marki betonu nie można kierować się jedynie wytrzymałością betonu i naprężeniami obliczeniowymi, lecz że należy uwzględniać trwałość betonu, jego nasiąkliwość, skurcz, odporność na zamarzanie i na wypłukiwanie rozpuszczalnych składników (program egzamin ustny).
Przyczółki betonowe miały wielki ciężar. W małych mostach ciężar przyczółków przekraczał często dwukrotnie ciężar przęsła i obciążeń ruchomych. Proporcjonalnie do ciężaru przyczółków rosły koszty fundamentowania, pola podstaw, liczby pali, robocizny i koszty towarzyszące. Kubatura ścian przednich przyczółków betonowych wzrasta w przybliżeniu wraz z pierwiastkiem kwadratowym z piątej potęgi ich wysokości, a kubatura ich skrzydeł wraz z kwadratowym pierwiastkiem siódmej potęgi tej wysokości. Istotnie, parcie ziemi Pj na ścianę przednią przyczółka jest proporcjonalne w przybliżeniu do kwadratu wysokości ściany (opinie o programie).
Tak silny wzrost objętości, a więc i ciężaru przyczółków wraz z ich wysokością, skłaniał do poszukiwania innych, lżejszych rozwiązań.

Początkowo ciężar przyczółków zmniejszano przez zastępowanie skrzydeł betonowych skrzydłami z betonu uzbrojonego (segregator aktów prawnych). Były one stosowane w Polsce w budowie mostów drogowych poczynając od roku 1920. Innowacja ta sprzed pół wieku nie została przyjęta w budowie mostów kolejowych ze względu na to, że skrzydła obliczane na parcie ziemi w założeniu obciążeń statycznych nie wytrzymjrwały tego parcia przy przejeździe pociągów; a też ze względu na to, że nie umiano zmierzyć ani wyznaczyć za pomocą wzorów wielkości parcia pod obciążeniami dynamicznymi. Dopiero po 1950 roku rozpoczęto budowę przyczółków z betonu uzbrojonego w mostach kolejowych (promocja 3 w 1).

Przyczółki typowe mostów drogowych, opracowane przez Ministerstwo Robót Publicznych w latach 1924/26, o skrzydłach uzbrojonych składają się z następujących części:
- płyty fundamentowej betonowej lub uzbrojonej o kształcie czworobocznym,
- ściany przedniej,
- ławy łożyskowej uzbrojonej,
- ściany czołowej uzbrojonej na zginanie,
- skrzydeł uzbrojonych dostosowanych do skarpy o pochyleniu 1:1.