Rozciągłość równoleżnikowa

Ameryka Północna to poci względem zajmowanej powierzchni trzeci po Eurazji i Afryce kontynent na Ziemi - liczy 24,2 min knv’. co stanowi 4,7% ogólnej pow. globu ziemskiego oraz 16,2% jego obszarów lądowych. Zamieszkiwany przez 461 min osób, reprezentuje 8% globalnego zaludnienia świata (program uprawnienia budowlane na komputer).

Położony na półkuli zach., charakteryzuje się zrównoważoną rozciągłością południkową równoleżnikową, wyrażającą się stosunkiem. Największa rozciągłość południkowa wynosi 7170 km, a skrajnie położone punkty na stałym lądzie wyznaczają: na pn. Przylądek Murchisona (7I°58’N) na półwyspie Boothia w Kanadzie, na pd. natomiast położony na półwyspie Azuero w Panamie przylądek Mariato 12’N). Niewiele mniejszą maksymalną rozciągłość równoleżnikową - 6700 km, wyznaczana na zach. Przylądek Księcia Walii (168°04’W) na półwyspie Seward na Alasce, a na wsch. przylądek Saint Charles (55°40’W) na półwyspie Labrador, na obszarze kanadyjskiej prowincji Nowa Fundlandia (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Niemal 17% pow. Ameryki Północnej stanowią wyspy. Najrozleglejsze ich skupisko znajduje się na pn. skraju kontynentu. Tworzy je przede wszystkim należący do Kanady największy archipelag świata - Archipelag Arktyczny ok. I 570 tys. km’), z którym sąsiaduje od strony wsch. największa wyspa świata - Grenlandia (2175,6 tys. km’) (uprawnienia budowlane).

W części pd.-wsch., w basenie Morza Karaibskiego rozciąga się lukiem o dł. 4200 km archipelag Antyle, liczący 221 tys. km’, lego liczne wyspy znajdują się w składzie 1 3 samodzielnych organizmów państwowych, 8 terytoriów niesamodzielnych i zależnych, 2 terytoriów autonomicznych oraz I kraju stowarzyszonego (program egzamin ustny).

Formy gospodarki rolniczej

W grupie największych archipelagów kontynentu znajdują się należące do Stanów Zjednoczonych Aleuty. Ciągnące się lukiem o dł. ponad I 800 km od cypla półwyspu Alaska są najbardziej na zach. wysuniętą częścią wyspiarską kontynentu (opinie o programie).

Z wyjątkiem Przesmyku Panamskiego, wyznaczającego lądową granicę z Ameryką Południową i mającego w najwęższym miejscu 47 km szer., w obrębie którego biegnie trasa Kanału Panamskiego, Ameryka Północna oblewana jest ze wszystkich stron wodami oceanów: od wsch. i pn. Atlantyckiego, od zach. zaś Spokojnego. Najmniejszy dystans dzieli Amerykę Północ ną od Azji. Wyznacza go mierząca w najwęższym miejscu 35 km szer. (od Wysp Diomedesa po Przylądek Dieżniewa) Cieśnina Beringa, w obrębie której przebiega zarazem międzynarodowa linia daty. Wody Cieśniny Duńskiej omywając e należącą do Europy Islandię oraz przynależną do Ameryki Północnej Grenlandię rozdzielają oba te kontynenty jedynie na odległości 278 km (segregator aktów prawnych).

Nazwa Ameryka pojawiła się w epoce wielkich odkryć geograficznych, zastępując termin Nowy Świat, którym określano oba poznawane wówczas kontynenty półkuli zach. Wprowadzona została w 1507 - dokładnie w 15 lat od pierwszej wyprawy Krzysztofa Kolumba (1492-1493) - przez niemieckiego geografa i kartografa Martina Waldseemullera; wywodzi się od imienia zaprzyjaźnionego z nim florenckiego żeglarza Amerigo Vespucciego, którego relacje i mapy z dwu podróży do obecnej Ameryki Południowej (1499-1500 i 1501-1502) zyskały w Starym Świecie szeroki rozgłos. Nowa nazwa dotyczyła początkowo właśnie Ameryki Południowej; na cały Nowy Świat rozciągnął ją dopiero Merkator na swej mapie świata wydanej z górą pół wieku później (1569) (promocja 3 w 1).

Schyłek XV i pocz. XVI w. wyznaczają zarazem zasadniczą cezurę w szeroko rozumianej historii kontynentu, dzieląc ją na dwa diametralnie odmienne okresy. W pierwszym - prekolumbijskim, zjawiskiem najważniejszym z punktu widzenia światowego dorobku kulturowego i gospodarczego był rozwój wielkich cywilizacji mezoamerykańskich, gł. Olmeków, Majów, Tolteków i Azteków. Region Mezo- ameryki od zarania dziejów ludzkości reprezentował jedno z najważniejszych światowych centrów udomowiania roślin (np. kukurydzy, fasoli, bawełny) oraz rozwoju intensywnych form gospodarki rolniczej sięgających tu 5000 lat p.n.e.