Rzetelne dziennikarstwo

Lekarz dysponuje nieograniczoną władzą nad życiem i śmiercią swoich pacjentów - władzą wymagającą kontroli. W każdym cywilizowanym kraju istnieje organizacja, przy pomocy której lekarze kontrolują się nawzajem; istnieją też stanowione prawa ściśle wyznaczające zadania tej organizacji… Proponuję, ażeby państwo stworzyło podobną organizację dla producentów programów telewizyjnych. Każdy mający coś wspólnego z tą branżą musiałby uzyskać swego rodzaju licencję, podlegającą konfiskacie w przypadku sprzeniewierzenia się określonym zasadom (…) (program uprawnienia budowlane na komputer).

Przedkładana tutaj propozycja jest nie tylko w najwyższej mierze nagląca - z demokratycznego punktu widzenia jest absolutnie konieczna. Demokracja bowiem polega na kontrolowaniu władzy politycznej (…) Telewizja wszelako stała się kolosalną władzą polityczną. Można by powiedzieć. że w ogóle najważniejszą - tak. jak gdyby przemawiał przez nią sam Bóg (program uprawnienia budowlane na ANDROID). Tak będzie nadal, jeżeli przyzwolimy na manipulowanie tym medium.”

Zanim powstaną jednak postulowane organizmy kontrolne - dziennikarze muszą kontrolować się sami. Dobre, rzetelne dziennikarstwo jest - podobnie jak demokracja - bezprzymiotnikowe, wobec niektórych mediów formułowane są jednak szczególne oczekiwania. Biskup Jan Chrapek, wiceprzewodniczący Komisji Episkopatu środków społecznego przekazu, dziennikarzom katolickim stawia poprzeczkę wysoko (uprawnienia budowlane). W wywiadzie zatytułowanym Może to jest mój grzech… („W drodze", nr 895) dzieli się swoją wizją prasy katolickiej jako pozytywnej alternatywy wobec innych mediów: „Dzisiaj dość często prasa katolicka operuje tym samym językiem co inne gazety (program egzamin ustny).

Prasa katolicka

Wdała się w różne słowne utarczki oraz niekiedy we wzajemne oskarżania i podważanie autorytetów. Nasze słowa i treści muszą być wolne, wyrażać wewnętrzną wolność. Nie daję innym wiele wolności, jeżeli słowo moje jest skażone brakiem miłości, uprzedzeniem czy podejrzliwością, spętane egocentryzmem lub pogardą dla innych. Prasa katolicka musi nas podprowadzić i pozwolić zachwycić się blaskiem prawdy (…) Dlatego też musimy rozdmuchiwać dobro. To jest tak, jak z rozpalaniem ogniska, gdzie większość drew jest mokrych. Wystarczy, że weźmiemy parę suchych drewek i zaczniemy je rozdmuchiwać - rozpalą się i ogień zajmie wszystkie drewna, nawet te mokre (…)

Uważam, że wszystkich naszych poczynań nie da się obronić naszą chęcią dotarcia do prawdy czy publicznego jej wyjawienia. Principium prawdy w dziennikarstwie nie jest chyba absolutne. Prawdę trzeba widzieć w kontekście godności i dobra człowieka (opinie o programie). Jego dobrego imienia. Cóż po prawdzie, którą wypowiadamy po to. żeby pogrążyć czy dobić drugiego albo zaszkodzić całej grupie społecznej? (…) Dziennikarz to nie inżynier. Nie może oczekiwać, że ktoś mu da konkretne reguły. Dziennikarz musi być artystą. Musi być na tyle wrażliwy, by usłyszeć, by poczuć tę rzeczywistość, której pisze. Moim studentom na Uniwersytecie Warszawskim powtarzam, że dziennikarstwo jest powołaniem, że musi prowadzić do tworzenia wspólnoty. Inaczej nie jest komunikowaniem.” W to. że dziennikarstwo może być traktowane jako powołanie i misja, wierzyć zaczęli także dziennikarze (segregator aktów prawnych).

Po Okrągłym Stole prasa odzyskała realny wpływ na rzeczywistość społeczną, przywracając równocześnie zawodowi dziennikarza utracony prestiż, wiarygodność i znaczenie. Blaski i cienie profesji „żurnalisty” analizuje Grzegorz Cydejko w tekście Wyznawcy polityki („Przegląd Polityczny", nr 27-2895): „Kluczowym pojęciem dla nowoczesnego polskiego dziennikarstwa jest »reporter«. To pojęcie niesie w sobie kilka fundamentalnych dla demokratycznego dziennikarstwa postaw. Najmniej z nich ważna jest umiejętność agresywnego »zdobywania niusa« (…) Reporter z pierwszej linii mediów znosi wszystkie niewygody przede wszystkim dlatego, że ma poczucie dziennikarskiej misji w zdobywaniu informacji, a przez to także swojej wyjątkowości pośród reszty kolegów po dziennikarskim fachu (promocja 3 w 1).