Saletra strzelnicza

Z różnych podobnych w działaniu do prochu strzelniczego materiałów największe zastosowanie w kamieniołomach znalazła saletra strzelnicza. Motywem pobudzającym do szukania odmiennych od prochu materiałów wybuchowych były: chęć potanienia produktu, znalezienie materiału łagodniej jeszcze działającego niż prochu, ułatwienie i zwiększenie bezpieczeństwa fabrykacji oraz inne uboczne względy. Głównymi składnikami saletry strzelniczej są: saletra sodowa, siarka i węgiel brunatny, trudniej zapalny, aniżeli węgiel drzewny (program uprawnienia budowlane na komputer).

Wreszcie 4-tą klasę stanowią dynamity wytrzymałe na zamarzanie. Zwyczajne dynamity okrzemkowe i żelatynowe, jak również żelatyna wybuchowa, oparte są na łatwo zamarzającej trójnitroglicerynie. Zamarznięte dynamity są bardzo niepewne i niebezpieczne w użyciu i dlatego używanie ich w stanie zamarzniętym jest niedozwolone, gdyż wybuchają od uderzenia (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Odmrażanie zaś zamarzniętych nabojów jest bardzo kłopotliwe i niezawsze prowadzi do celu, gdyż odmrażany dynamit się rozkłada. Z tych względów czyniono wysiłki, które doprowadziły do fabrykacji t. zw. trudnozamarzających dynamitów. Uzyskuje się je albo obniżeniem punktu zamarzania trójnitro- gliceryny przez dodanie odpowiednich domieszek, jak: nitroben- zolu, dinitrotoluolu itp. lub przez zamianę trójnitrogliceryny na trudnozamarzające estry gliceryny, jak dwunitroglicerynę i inne (uprawnienia budowlane).

Bawełna strzelnicza, pyroksylina - wyższe estry celulozy i kwasu azotowego, otrzymuje się z bawełny (lnu, włókien drzewnych, pozbawionych ligniny) i mieszaniny stężonych kwasów: azotowego i siarkowego. Konsystencję ma stałą, rozpuszczalna w acetonie, o ciężarze właściwym 1,3. Wilgotna, o zawartości ok. 12% wody, niewrażliwa na uderzenie, wybucha od detonatora; w stanie suchym bywa bardziej wrażliwa (program egzamin ustny).

Kwas pikrynowy

Kwas pikrynowy, trójnitrofenol, otrzymuje się z fenolu i mieszaniny stężonych kwasów azotowego i siarkowego. Konsystencji stałej, barwy żółtej, o ciężarze właściwym 1,7, rozpuszcza się w rozpuszczalnikach organicznych, w wodzie - trudno. Niezbyt wrażliwy na uderzenie, skrobanie, tarcie i ogrzewanie, odznacza się dużą siłą wybuchową. Używany we Francji pod nazwą „melinitu“, w Anglii jako „liddyt“, we Włoszech jako „pertyt“. Ekrazyt jest mieszaniną kwasu pikrynowego z nitro- naftalenem. Kwas pikrynowy jest trujący (opinie o programie).

Trójnitrotoluen (trójnitrotoluol), trotyl, otrzymuje się z toluenu i mieszaniny stężonych kwasów azotowego i siarkowego. rozpusaczalny w rozpuszczalnikach organicznych, w wodzie słabo, nie trujący. Mało wrażliwy na uderzenie, piłowanie, toczenie. Wymaga silnego detonatora do wybuchu.

Są to materiały wybuchowe, których głównym składnikiem jest saletra amonowa (azotan amonowy). W Polsce wyrabiane są pod nazwą amonitów (od Nr 1 do 8) z różnymi dodatkami zmieniającymi nieco ich właściwości wybuchowe. Przez władze polskie dopuszczone są do powszechnego użytku w kamieniołomach dla dużego bezpieczeństwa przy obchodzeniu się z nimi. Łącznie z tym dopuszczone zostały przez władze kolejowe do przewozu w ładunkach drobnicowych i przesyłkach pośpiesznych (segregator aktów prawnych). Inne pośrednio działające materiały wolno przewozić kolejami tylko w ładunkach wagonowych, co praktycznie ogranicza możność ich użycia przez kamieniołomy, które zużywają ich po kilkaset lub maximum kilkanaście tysięcy kg rocznie. W stosunku do materiałów wybuchowych nitroglicerynowych posiadają jednak materiały wybuchowe trzy główne wady, o których w użyciu należy pamiętać.

Saletra amonowa, stanowiąca ich główny składnik jest Wilnie wodochłonna (hygroskopijna). Przez zawilgocenie więc znacznie maleje zdolność detonacyjna amonitu, a nawet jej ładunek może całkowicie zawieść (promocja 3 w 1). Przez zawilgocenie nabojów zawartość ich zbija się i naboje takie przed załadowaniem do otworu trzeba ostrożnie przez odpowiednie wałkowanie w dłoniach i ugniatanie palcami przywracać do ich pierwotnego luźnego stanu, przez co odzyskują swoją dobrą zdolność detonacyjną. Z tych samych względów naboje nie mogą być w otworze wiertniczym ubijane stęporem.