Samowola budowlana – co to jest i kto ją stwierdza?

W ustawie Prawo Budowlane nie ma podanej prawnej definicji samowoli budowlanej (program na komputer). Uznaje się natomiast, że znamiona samowoli budowlanej spełnia prowadzenia robót budowlanych bez uwzględniania obowiązujących przepisów, a zwłaszcza prawa budowlanego (program na telefon). Szczególnym naruszeniem jest rozpoczęcie budowy obiektu budowlanego bez zgłoszenia dotyczącego budowy, wymaganego pozwolenia na budowę lub po wniesieniu sprzeciwu przez organ architektoniczno-budowlany na wniesione zgłoszenie. Z tego właśnie względu należy przez rozpoczęciem prac budowlanych uzyskać pozwolenie na budowę lub dokonać jej zgłoszenia. Co ciekawe, prawo budowlane dopuszcza rozpoczęcie budowy bez wspomnianych formalności (program na egzamin ustny).

Nakazanie rozbiórki obiektu

Kwestie związane z uznaniem budowy za samowolę budowlaną rozstrzyga inspektor nadzoru budowlanego – rzadko taką decyzję podejmuje wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego (promocja 3 w 1). Postępowanie administracyjne związane z samowolą budowlaną, zostało dokładnie uregulowane w art. 48-49 i 49b prawa budowlanego. Co ważne, przepisy te mają zastosowanie do:
• robót budowlanych, które polegają na budowie, odbudowie, rozbudowie czy nadbudowie obiektu budowlanego,
• robót budowlanych wykonywanych bez wymaganego zgłoszenia lub pozwolenia na budowę,
• robót budowlanych wykonywanych pomimo wniesienia sprzeciwu przez właściwy organ.
Zgodnie z art. 50-51 prawa budowlanego dołączają do tego jeszcze wykonywanie robót budowlanych, które w sposób istotny odbiegają od warunków i ustaleń określonych w projekcie budowlanym, przepisach lub pozwoleniu na budowę (segregator). Konsekwencją prawną samowoli budowlanej jest zwykle nakazanie rozbiórki obiektu będącego w budowie lub obiektu, który został wybudowany z naruszeniem przepisów. Nakaz rozbiórki może też dotyczyć określonej części obiektu budowlanego, np. nadbudówki, która wykonana została bez wymaganego zgłoszenia czy pozwolenia na budowę. Obowiązek rozbiórki dotyczy nie tylko inwestora, ale również zarządcy obiektu czy właściciela (opinie). W przypadku zwłoki z rozbiórką inspektor ma prawo obciążyć inwestora grzywną lub zlecić wykonanie rozbiórki na jego koszt.