Siła pozioma

Jeżeli chcielibyśmy w niektórych wypadkach uniknąć momentu przekazywanego przez słup na podstawę, a w innych zmniejszyć ten moment w dużej mierze, to można to zawsze osiągnąć przez wprowadzenie przegubu bezpośrednio ponad podstawą. W ten sposób otrzymuje się osiowe obciążenie pionowe na podstawę, gdy słup opiera się na niej osiowo,  działanie na nią dodatkowej siły poziomej, gdy siła ta rzeczywiście występuje, lecz z zaczepieniem jej na wysokości przegubu, czyli stosunkowo nisko (program uprawnienia budowlane na komputer).

Siła pozioma w tym wypadku znajdzie opór:

• w tarciu podstawy o grunt, a raczej w oporze gruntu pod podstawą na ścinanie, gdyż spód podstawy zwykle jest nierówny i, jak to widać przy robotach rozbiórkowych, na tyle ściśle łączy się z gruntem, że siła pozioma musi właściwie przez ścięcie zniszczyć powiązanie między gruntem sczepionym z podstawą i położonym poniżej,
• w parciu w stanie spokoju, jakie wykazuje grunt przylegający do podstawy; to parcie zwykle może przeciwstawić się momentowi, jaki wywołuje siła pozioma zaczepiona w przegubie ponad podstawą (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Przy znaczniejszych siłach poziomych staje się konieczne sprawdzenie, czy opór przeciwstawiający się im jest dostateczny. Jako najprostsze przedsięwzięcie w razie zbyt małego oporu podstawy można zastosować jej pogłębienie (uprawnienia budowlane).

Gdy w konstrukcji budynku występują większe siły, powodujące znaczne momenty, co zdarza się zwłaszcza w budynkach fabrycznych, wówczas można wiązać sąsiednie podstawy za pomocą belek. Elementy konstrukcyjne wiążące podstawy nazwane są belkami, a nie ławami ze względu na swe przeznaczenie i na konstrukcję (program egzamin ustny). Należy je tak projektować, żeby obciążenie podłogi nie mogło ich uszkodzić, gdyż w takim wypadku belki mogłyby popękać i wtedy wartość ich zostałaby sprowadzona do zera. Gdy belki pracują należycie, wówczas moment Mi działający na podstawę 1 znajduje przeciwdziałanie w momencie Pol. Zasadniczym materiałem do wykonania podstaw małych jest beton, a większych - żelbet (opinie o programie).

Użycie żelbetu

Wobec małej wytrzymałości na naprężenia rozciągające można beton niezbrojony stosować tylko tam, gdzie nie występują znaczniejsze momenty gnące. A więc typowymi podstawami betonowymi mogą być pokazane na rys. 5-5 a, b, c. Przy projektowaniu podstaw z betonu niezbrojonego zwraca się uwagę, żeby kąt a nie był większy od 40°. Te same podstawy mogą mieć jeden bok nieco krótszy w razie potrzeby i wtedy będą miały w planie kształt nie kwadratu, lecz prostokąta (segregator aktów prawnych).

Użycie żelbetu umożliwia większą swobodę w projektowaniu, a więc daje możność wprowadzenia znacznie większych wymiarów podstaw w planie oraz umożliwia dostosowywanie ich konstrukcji do układu działających sił. Poza tym podstawy o kształcie ściętego ostrosłupa nieraz są kłopotliwe w wykonaniu, np. przy znaczniejszym pochyleniu trzeba zakładać boczne deskowania ze stopniowym wprowadzaniem deskowania jednego boku w miarę podwyższania się bryły betonu.

Względy te skłoniły Katedrę Mechaniki Gruntów i Fundamentowania na Politechnice Warszawskiej, Wydział Inżynierii Lądowej, do poddania szczegółowej analizie zasad projektowania podstaw żelbetowych. W wyniku analizy ustalono przede wszystkim, że założenie możliwości przebicia się słupa przez podstawę w sposób uprzednio podany nie jest ujęciem realnym. W historii budownictwa nieznane są wypadki tego rodzaju i trudno w ogóle wyobrazić sobie przebicie podstawy w tej postaci (promocja 3 w 1).

Z zasady należy dążyć do tworzenia podstaw o górnej powierzchni równoległej do dolnej, co najwyżej z lekkim spadkiem ułatwiającym odpływ wody powierzchniowej. Grubość takich podstaw nie powinna być mniejsza od 30 cm przy małych podstawach i może dochodzić do 1 m i nieco więcej w podstawach dużych. Grubości te dopuszczają tak małe odkształcenia podstaw przy obciążeniach, że w porównaniu z gruntami podstawy tego rodzaju są bardzo sztywne.