Skład cząsteczki celulozy
Celuloza nie występuje w drewnie w czystej postaci, lecz jest związana mechanicznie i chemicznie z ligniną i z węglowodanami towarzyszącymi. Celuloza, lignina i hemicelulozy stanowią około 96% suchej masy drewna; ich ilościowy udział zmienia się w zależności od gatunku drzewa. Celuloza otrzymywana sposobem chemicznym jest częściowo odbudowana i ma zmienione własności. Dlatego też termin „celuloza” stanowi pojęcie zbiorowe, którego treść zmienia się zależnie od metody, jaką zastosowano przy jej wyodrębnianiu z drewna (program uprawnienia budowlane na komputer).
Pierwiastkowy skład cząsteczki celulozy przedstawia się następująco: C - 44,2%, H - 6,3%, O - 49,5%. Celuloza charakteryzuje się dużą odpornością i trwałością; nie ulega ona działaniu rozcieńczonych kwasów nieorganicznych lub alkaliów. Celuloza nie rozpuszcza się w wodzie, alkoholu, eterze, chloroformie, acetonie i w innych rozpuszczalnikach organicznych. Pod działaniem odczynnika Schweitzera (amoniakalny roztwór tlenku miedzi) lub gorącego roztworu rodanku potasu (KCNS) celuloza najpierw silnie pęcznieje, następnie zaś przechodzi w roztwór. Z roztworu można ponownie otrzymać celulozę w postaci osadu, który po wysuszeniu przedstawia proszek pozbawiony włóknistej budowy (program uprawnienia budowlane na ANDROID).
Pod działaniem stężonych kwasów mineralnych, np. kwasu siarkowego lub solnego, w odpowiednich warunkach, celuloza pęcznieje oraz ulega częściowej hydrolizie, w wyniku której cząsteczka celulozy zostaje zdegradowana. W następstwie całkowitej hydrolizy celulozy otrzymuje się glikozę.
Według definicji Schulzego celuloza jest to substancja, która nie ulega ani działaniu rozcieńczonych kwasów, ani rozcieńczonych zasad, rozpuszcza się natomiast w amoniakalnym roztworze tlenku miedziowego, przy hydrolizie zaś daje cukier gronowy.
Celuloza
Celuloza wchodząca w skład tkanek wielu roślin jest substancją szeroko rozpowszechnioną w przyrodzie. Bawełna, len i ramia zawierają niemal czystą celulozę, która występuje w ich włóknach w ilości 99%. Drewno drzew iglastych i liściastych zawiera około 50% celulozy (uprawnienia budowlane).
Błonnik wchodzący w skład błon komórkowych drewna może mieć dwojaki charakter i spełniać dwojaką rolę:
1) rolę substancji zapasowej zużywanej w procesach przemiany materii w toku rozwoju i wzrostu drzewa,
2) rolę tworzywa, z którego zbudowany jest szkielet roślinny (program egzamin ustny).
Holoceluloza, czyli substancja węglowodanowa, obejmuje celulozę oraz hemicelulozy, a więc wszystkie węglowodanowe składniki drewna, od największego do najmniejszego stopnia polimeryzacji.
Holocelulozę otrzymuje się z drewna, stosując łagodne metody i odczynniki, np. chlorowanie i działanie alkaliami takimi, jak wodorotlenek amonu, wodorotlenek wapnia lub węglan sodu, lub działając roztworem alkoholowym monoetanolaminy; najczęściej otrzymuje się ją przez traktowanie wyekstrahowanego surowca roślinnego zakwaszonym chlorynem sodowym lub dwutlenkiem chloru. Holoceluloza ma włóknistą postać i zatrzymuje prawie nie zmieniony kształt szkieletu drzewnego (opinie o programie).
Obserwacja mikroskopowa wykazuje, że włókna holocelulozy są między sobą powiązane i sklejone resztkami lepiszcza (prawdopodobnie związki pektynowe lub pentozany); włókna są silnie spęczniałe w kierunku wewnętrznego światła komorek. Własności wytrzymałościowe, a zwłaszcza samozerwalność holocelulozy są wyższe od wytrzymałości celulozy wyodrębnionej innymi metodami (segregator aktów prawnych).
Holoceluloza obejmuje blisko 100% zawartych w drewnie węglowodanów i nieznaczne domieszki niecelulozowych substancji, np. poligalaktouronidów.
Przez częściową hydrolizę przy pomocy 1,3% kwasu siarkowego można usunąć część węglowodanów towarzyszących, otrzymując preparat, który ilościowo odpowiada celulozie Cross-Bevana. Cross i Bevan w 1880 r. otrzymali substancję celulozową działając na wilgotny surowiec roślinny chlorem gazowym i stosując następnie przemywanie wodą, roztworem dwutlenku siarki i 2% roztworem siarczynu sodowego (promocja 3 w 1).
